Page 380 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

378

Sözde Misyonerlerin Ermeniler Üzerindeki Etkisi

İngiliz konsolosları, Ermeni vatandaşlarımıza Osmanlı yönetimini
kötülüyor, onların haklarını koruyacak makam olarak da İngiliz devletini
ve himayesini gösteriyorlardı. Bu amaçla, bir program dahilinde Ermeni
köylerini ziyaret edip propaganda faaliyetlerini sürdürüyorlardı. Adana
vilayetinden Dahiliye Nezareti'ne gönderilen telgrafta konsolosların bölü-

cü faaliyetleri hakkında şu tespitler aktarılıyordu:

İngiltere Devleti tarafından Adana Konsolos Vekili olarak atanan Yüz-
başı Cooper'ın elinde bulunan fermanda kendisinin normal konsolos
vekili olarak sadece İngiltere vatandaşlarının işlerine bakmak üzere
tayin edildiği açıklanmakta iken, buraya geldiğinden beri mazlumların

koruyucusu şeklinde görünüp mahkemelerde davalarını kaybeden ve
tüccar olan hak sahiplerinin verdiği şikâyet içeren dilekçe ve önerileri
kabul ederek kendilerine yardım vaat etmektedir. "Bu davalara niçin
böyle karar verilmiş?" şeklinde savcıya sorular sormak ve şikâyette
bulunanlara Osmanlı Devleti'nin idaresini kötüleyip İngiltere Devle-
ti'nin adaletini överek kalpleri kazanmaya çalışmak türündeki davra-

nışları tahammül sınırını aşmıştır… Şu sıralar buranın da Kıbrıs gibi
İngilizlere bırakılacağı, Konsolos'un gelişinin bu yüzden olduğu,
Kozan, Zeytun, Dersim ve Van'ın Ermenistan adıyla -Bulgaristan gibi-
Ermeni bir valinin özerk yönetimine verileceği söylentileri halk arasın-
da yayılmaya başladı. Bu gelişmenin Osmanlı Devleti'nin hukuk ve

bağımsızlığı için ne derecede zararlı olup memleketin idare ve güvenli-
ğini bozacağını tarafınıza söylemeye gerek yoktur. Ancak bu durum
biraz daha sürecek olursa vatandaşların düşünceleri tamamen değişe-
cek ve gelecekte vaziyet daha tehlikeli bir hal alacaktır. Bunlara karşı
nasıl hareket edileceği hakkında elimde talimat olmaması dolayısıyla
bir taraftan sorumluluk korkusu ve diğer yandan hükümetin şerefini

koruma görevi beni kararsızlık ve sıkıntı içinde bırakmaktadır. Hare-
ket tarzımı belirlemek için ayrıntılı emirlerinizi istirham ederim. 178 (15
Aralık 1879)

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ