Page 612 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

610

Musul İçin Çözüm Arayışları

Türk Hükümeti, Lozan ile Türkiye arasında haberleşmenin çok zor
olacağını ileri sürerek Konferansın İzmir'de gerçekleştirilmesini talep

etti. Bu talebin asıl nedeniyse, Konferansın gidişatını daha yakından izle-
mek ve savaşla kazanılan zaferin masa başında kaybedilmesine neden
olacak girişimlere izin vermemekti. Ancak devletlerarası geleneklere göre

konferansın tarafsız bir ülkede yapılması gerekiyordu. Bu nedenle,
Lozan'a yapılan bu davet, TBMM tarafından 29 Ekim 1922 günkü top-
lantıda görüşülerek kabul edildi.

Delegeler yola çıkmadan önce TBMM'de konuşulan öneriler ve ileri
sürülen görüşlerden Musul konusunu ilgilendiren maddeler şunlardı:

Irak Sınırı:
Süleymaniye, Musul ve Kerkük'ün Türkiye'ye geri verilmesi istene-

cektir. Konferans'ta bundan farklı durumlar ortaya çıkarsa, Bakanlar
Kurulu'ndan talimat alınacaktır. İngiltere'ye bazı ekonomik ayrıcalıklar;
örneğin, petrol işletmeciliği alanında ayrıcalıklar sağlanması düşünülebi-
lir.

Suriye Sınırı:

Suriye ile sınır, daha güneye ve güneydoğuya çekilmelidir. Bu sını-
rın düzeltilmesine imkan oranında çalışılacaktır. Sınır, Re'si İbn
Hayr'dan başlayarak, Harm, Muslimiye, Meskene ve Fırat yolu, Deri Ez-

Zor ve sonunda Musul ile güney sınırına ulaşan bir hat olmalıdır.
Elde edilmesi istenen Suriye sınırı; Musul, Süleymaniye ve Kerkük'e

irtibatlı olup Misak-ı Milli'nin güney sınırını tamamlıyordu. Bu kısa ve
kesin direktifle, genelde Misak-ı Milli temel alınıyor; Mudanya Mütare-
kesi'nde askıda kalan bazı toprak sorunlarının (Boğazlar, İstanbul ve
Doğu Trakya sorunları) da çözüme ulaştırılması isteniyordu. 301

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ