Page 628 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

626

Milletler Cemiyeti = İngiltere

Musul üzerine yapılan görüşmeler, Lozan'ın en fazla vakit alan ve en
hararetli geçen görüşmeleri olmuştur. İki taraf da konu hakkında taviz

vermek istememiş, fakat İngiliz derin devletinin Musul meselesini çılgın-
ca sahiplenmesi, kimi zaman ülkeleri tekrar savaş noktasına dahi getir-
miştir. Lord Curzon, görüşmeyi çıkmaza sokma amaçlı manevralarda

bulunmuş ve konunun Milletler Cemiyeti tarafından incelenerek karara
varılmasını istemiştir. Türkiye o sırada Milletler Cemiyeti'ne üye dahi
değildir ve buradaki ağırlığıyla İngiltere'nin istediği her türlü kararı
çıkartabilecek bir lobiye sahip olduğunu bilmektedir.

Görüşmelerdeki çıkmazı aşmak amacıyla İsmet İnönü yeni bir
çözüm yolu önerdi. Bölgede "plebisit", yani halk oylaması yapılarak Kürt

halkının kendi iradesi öğrenilebilirdi. Sonucu gayet iyi bildiğinden bu
öneriyi reddeden Lord Curzon'un gerekçesini tarihçi Sevtap Demirel
şöyle anlatmıştır:

Lord Curzon diyor ki plebisit asla olamaz. Niye? Şimdi bu çok zah-
metli bir iş. Eşekler bulacaksın, kağıtlar bulacaksın, eşeklere kağıtları
yükleyeceksin, dağlara tırmandıracaksın, oradaki Kürtlere gidecek-

sin, diyeceksin ki Türkiye'de mi kalmak istiyorsun? Irak'ta İngiliz
mandası altında mı kalmak istiyorsun? "Bu Kürtler" şimdi bakın
aynen belgedeki ifadeyi söylüyorum, "Bu Kürtler bu kağıtları yerler."
Onun için sen bunu bırak, bu plebisiti filan unut diyor. Neden böyle

yapıyor biliyor musunuz, bunun arkasındaki gerekçe ne? İngiliz Dış-
işleri Bakanlığı'na ve dolayısıyla Lord Curzon'a çok düzenli bir şekil-
de o bölgeden istihbarat geliyor. Onlarca, yüzlerce istihbarat raporu
okudum, bütün istihbarat raporları tek bir gerçeğin altını çiziyor: O
günkü koşullarda Musul'da Kürtlere bir plebisit yapsa ve sorsa siz
kime katılmak istiyorsunuz? Oradaki Kürtler yüzde 99 Türkiye'yi

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ