Page 626 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

624

Musul konusunda Lord Curzon ile anlaşamayacağını anlayan İsmet
Paşa, görüşmelerin kesilmesini tercih etmeyen İngiliz Başbakanı Bonar
Low'a Türk ekonomi uzmanı Rüstem Bey ile eski ticaret ve demiryolları

Bakanı Şeref Bey'i gönderdi, ancak bu durum Lord Curzon'u çok sinir-
lendirmişti. 11 Ocak 1923 tarihinde İngiliz diplomat Sir Eyre Crowe'a
sert bir mektup göndererek, Türk temsilcileri ile yapılan bu görüşmeler
son bulmazsa Musul konusundaki müzakerelerden çekileceğini bildir-

mişti. 324

Daha sonra da Curzon, 17 Ocak 1923 tarihinde aynı sertlikte bir
mektubu da, Kolonilerden Sorumlu Dışişleri Bakanı Walter Hulme
Long'a gönderdi. 325 Bu mektupta Curzon şöyle demekteydi:

Eski bir meslektaşınız ve arkadaşınız olarak size sorabilir miyim,
nasıl oluyor da benim burada ilgilendiğim çok önemli bir takım mese-
lelere burnunuzu sokuyorsunuz? Geçen gün sizin de tanıdığınız Ric-

kett buradaydı. Benim arkamdan iş çevirerek ve İsmet Paşa'yı kandı-
rarak Londra'ya üç temsilci göndermeye ikna etmiş ki, bu üç Türk'ün
kimler olduğu konusunda bilgi sahibi olduğunuza eminim. 326 Bu tem-
silciler, Londra'ya İngiliz işgalinde bulunan Musul'un Türklere teslim
edilmesi karşılığında petrol tavizi verme teklifinde bulunmaya gel-

mişler. Bense Lozan'da buna son derece karşı olduğumu, Musul'u
savunmak için her şeyi yapacağımı ortaya koydum ve izlediğim poli-
tikada ne bugün ne de gelecekte Türklerin o topraklarla ilgili her-
hangi bir hayale kapılmamaları hedefini güttüm. Rickett, Türkleri,
sizin ve Bonar Law'ın üzerinde büyük etki sahibi olduğuna inandır-
mış ve Türkler Londra'ya gelirlerse bir şekilde Musul'u geri alacakla-

rını sanmışlar. Elbette bu olanların ne kadarından haberdar olduğu-
nuzu bilemiyorum. Bildiğim tek şey kasıtlı olarak benim işimi zorlaş-
tırmak ya da ülkenizin çıkarlarına zarar vermek istemeyeceğinizdir.
Lütfen bu petrol macerasından uzak durunuz. Bu meselede sizin bil-

mediğiniz ama er ya da geç masum bir insanda leke bırakabilecek

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ