Page 642 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

640

olduğu ve sınır işlerinden anlamadığı" gibi küstah bir gerekçeyle kabul
etmedi. (Bölgedeki Kürt halkını tenzih ederiz.) Milletler Cemiyeti, 30
338
Eylül 1924'te bir soruşturma komisyonu kurulmasını kararlaştırdı.

Komisyon 28 Ekim 1924'te bir sınır tanımı yaparak "Brüksel Hattı" adıy-
la ve geçici mahiyette bir Türk-Irak sınırı tespit etti. Soruşturma Komis-
yonu hazırladığı raporu, 16 Temmuz I925'te Cemiyet Meclisi'ne sundu.
Raporda yer alan temel görüşler ana hatlarıyla şöyleydi:

1- Brüksel Hattı'nın coğrafi sınır olarak tespit edilmesi,

2- Musul vilayetinde çoğunluğun, sayıları 500 bini bulan Kürtlerden
meydana geldiği,

3- Kürtlerin, Türk ve Arap nüfustan fazla olduğu,
4- 1928 yılında sona erecek olan Irak'taki manda yönetiminin 25 yıl

daha uzatılması,

5- Bölgedeki Kürtlere yönetim ve kültürel haklarının verilmesi kay-
dıyla Musul'un Irak yönetimine bırakılması,

6- Milletler Cemiyeti Meclisi'nin, bölgenin iki ülke arasında taksi-
mine karar vermesi halinde Küçük Zap çizgisinin sınır olarak kabul edil-
mesi,

7- Milletler Cemiyeti, Irak'taki manda yönetiminin uzatılmasını ve

Kürtlere imtiyazlar tanımak suretiyle bölgenin Irak'a bırakılmasını
uygun görmezse, o zaman Musul'un Türkiye'ye bırakılmasının uygun
olacağı,

8- İngiltere'nin Hakkari üzerindeki iddia ve isteklerinin kabul edil-
memesi.

Türkiye'nin bu rapora itiraz etmesi üzerine, Konsey, 19 Eylül 1925'te

La Haye Adalet Divanı'ndan (Lahey Uluslararası Adalet Divanı) görüş
istedi. Divan'ın verdiği karar, Milletler Cemiyeti Meclisi'nin işini kolay-
laştırır nitelikteydi. Milletler Cemiyeti Meclisi, Türkiye'nin karşı çıkma-

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ