Page 216 - Hayalin Diğer Adı Madde

Ha run Yah ya

te dir? Eğer bir in san sa rım sa ğı se vi yor sa ve di ğe ri nef ret edi yor sa bu ay nı ta dı se ven
ve nef ret eden 2 ay rı ki şi mi dir, yok sa sa rım sak her bi ri için ay rı bir ta da mı sa hip tir?
Al gı nın ya pı sal do ğa sı in san la rın dün ya yı ne de re ce ye ka dar ger çek te ol du ğu gi bi gö -
rüp gör me dik le ri so ru nu nu uyan dır mak ta dır. Pla ton, bi zim al gı la dık la rı mı zın bir
ma ğa ra nın du va rın da ki göl ge ler den bi raz da ha faz la ol du ğu nu id di a et mek te dir. Bir
fin can kah ve nin sı cak ol du ğu nu söy le mek ne an la ma gel mek te dir? Ve çi men ger çek -
ten ye şil mi dir? Gör sel sis te mi ışı ğın be lir li dal ga boy la rı nı ayırt ede bil mek ten yok -
sun olan ve ye şi le kar şı renk kö rü olan bir in san çi me ni ye şil ola rak gör me ye cek tir.
Ye şil lik, bir ob je nin (çi men), al gı la yı cı nın bir özel li ği mi dir? Ya da göz lem ciy le göz -

lem le nen ara sın da ki bir ta kım iliş ki ler mi dir? Tüm bun lar du yu ve al gı nın can alı cı
nok ta sın da ki fel se fik so ru lar dır. 51
Gö rül dü ğü gi bi, ay nı ta rif le ri ya pı yor ol ma mız ve ya ay nı renk is mi ni söy lü yor
ol ma mız ay nı şey le ri gör dü ğü müz an la mı na gel me mek te dir. İn san la rın, al gı la rı nı kı -
yas la mak ise ke sin lik le im kan sız dır, çün kü her kes bey ni nin için de ki ken di ne ait dün -
ya yı gö rür. Bu iti raz la il gi li bir baş ka açık la ma ise, bir son ra ki iti raz da ve ril mek te dir.

l
İti raz: "Be nim e bir lik te üç ki şi bah çe de do a şı yor ve üçü müz de hep
l
l
ay nı şey e ri gö rü yo ruz. He pi mi zin zih nin de gör dük le ri bir bi ri nin
l
ay nı sı ise, o za man zih ni miz de ki gö rün tü e rin ha yal ol du ğu nu na sıl
l
söy e ye bi ir si niz?"
l
Ce vap: Si zin le bir lik te baş ka in san la rın da ay nı şey le ri gö rü yor ol ma sı, mad de -
nin dı şa rı da ki as lı nı gör dü ğü nüz an la mı na gel mez. Çün kü, siz ya nı nız da ki le ri de
bey ni ni zin için de gö rür sü nüz. Ör ne ğin, mey ve bah çe sin de dost la rı nız la bir lik te ge -
zer ken, gör dü ğü nüz el ma, ka yı sı, dut ağaç la rı, ren ga renk çi çek ler, kuş la rın se si, ılık
esen rüz gar, mis gi bi çi çek ve mey ve ko ku su na sıl bey ni niz de olu şu yor ise, ar ka daş -
la rı nız da, on la rın ko nuş ma la rı da bey ni niz de oluş mak ta dır. Ya ni ar ka daş la rı nız, dı -
şa rı da ki bah çe de de ğil, si zin zih ni niz de gör dü ğü nüz bah çe de do laş mak ta dır lar. Do -
la yı sıy la, ar ka daş la rı nı zın si zin le ay nı gö rün tü yü gö rü yor ol ma sı, gör dük le ri ni zin
mad de sel kar şı lık la rı nın ol du ğu an la mı na gel me mek te dir.
Hat ta, bü yük bir stad yum do lu su in san la bir ma çı iz le di ği niz de, bin ler ce in sa -
nın atı lan go lü ay nı an da gör me si ve bu na ay nı an da tep ki ver me si de, ne o stad yu -
mun ne fut bol cu la rın ne ha kem le rin ne de stad yu mu dol du ran in san la rın asıl var -

214 HA YA LİN Dİ ĞER ADI: MAD DE