Page 66 - Gözdeki Mucize

Gözdeki Mucize

Karanlıktan tekrar parlak ışığa geçildiği zaman rodopsin bir-

denbire beyne çok miktarda sinyal gönderir ve görüş parlaklaşır.
Şiddetli ışıkta rodopsinin parçalanması sentezlenmesinden çok
daha hızlı olduğu için görmede aksaklık olur. Örneğin güneşli ve
karlı havada oluşan göz kamaşmasının nedeni rodopsindir. Rodop-
sinin çoğu deforme olduktan sonra, beyne daha az sinyal gönderil-

meye başlanır ve gözler ışığa adapte olur. 12
İnsan vücudunda rodopsin sıfırdan üretilmez çünkü hücreleri-
mizde buna ait genetik bilgi bulunmaz. Rodopsinin kaynağı gıda-

larla vücudumuza giren beta-karotendir. Başlıca kaynağı havuç
olup, turuncu, sarı ve koyu yeşil sebze ve meyvelerde bulunur.
Beta-karoten gıdalarla vücuda alındıktan sonra, vücudun ihtiyacı
miktarınca, bağırsakta A vitaminine (retinol) çevrilir. A vitamini
daha sonra enzimler aracılığıyla rodopsine çevrilir. Bu yüzden A

vitamininin eksikliği rodopsin eksikliğine, bu da yaygın bilinen bir
durum olan 'gece körlüğü'ne yol açar.
Görmemiz için dışarıdan gelen bir kimyasalı kullanmayı bilen

kimdir? Gelen hammaddeyi rodopsine dönüştürecek enzimleri
bağırsakta hazır bekleten kimdir? Bağırsak hücreleri görmeyi nere-
den bilebilir? Bu maddenin üretilmesine ilk olarak kim karar ver-
miştir? Bir zamanlar karanlıkta göremeyen göz hücreleri kendi ara-
larında toplanıp, "karanlıkta görebilmek çok önemli, gelin öyle bir

madde üretelim ki bu, karanlıkta ışığın verimini artırsın, bu sayede
beyinde yeterli bir görüntü oluşsun, tekrar ışığa çıkıldığında da bu
madde özelliğini kendi kendine kaybetsin" diye bir karar mı aldı-
lar? Bu kararın –tüm mantıksızlığına rağmen- bir şekilde alındığını
var saysak bile yine de “Rodopsinin fiziksel ve kimyasal yapısını
kim oluşturdu?” sorusunun da cevabının verilmesi gerekir.

Burada çok kısaca özetlediğimiz görme işleminin aslında çok
daha kompleks detayları vardır. Ancak sadece rodopsinin görme

üzerindeki etkisi bile gözün ne kadar muhteşem bir sistemle yaratıl-

64