Page 64 - Atatürk Ansiklopedisi 1. Cilt

Atatürk Ansiklopedisi

Lozan Bar›fl Konferans›

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce al›nan bir kararla 1 Kas›m
1922'de saltanat ile hilafet birbirinden ayr›ld› ve saltanat kald›r›ld›.
Bundan böyle, Atatürk'ün ifadesiyle, "Milletin saltanat ve hakimiyet
makam› yaln›z ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi olacakt›." Bu
önemli geliflmenin ard›ndan 20 Kas›m 1922'de Lozan Konferans›
topland›. Lozan'da yap›lan sadece bir bar›fl antlaflmas› de¤ildi; bu-
rada Türk Milleti ile dönemin büyük devletleri aras›nda geçmiflten
gelen anlaflmazl›klar da bir karara ba¤lanacakt›. Birkaç ay sürecek
olan görüflmelere TBMM'yi temsilen ‹smet Pafla kat›l›yordu. En so-
nunda 24 Temmuz 1923'te imzalanan, bir önsöz, befl bölüm ve 143
maddeden oluflan antlaflma ile ba¤›ms›z Türk Devleti'nin varl›¤›
bütün dünyaca onaylanm›fl oldu.
Bu antlaflmada yeni s›n›rlar›m›z flöyle belirlenmifltir: Güneyde
Ankara Antlaflmas›'nda belirlenen s›n›rlar kabul edilmifl; fakat Irak
s›n›r› sorunu çözülemeyip, 9 ay sonraya b›rak›lm›flt›r. Bat› s›n›r› ola-
rak Meriç Nehri kabul edilmifl; Karaa¤aç ve çevresi, Ege Denizi'nde
Bozcaada ve ‹mroz Türkiye'ye b›rak›lm›flt›r. Yunanl›lar›n elinde ka-
lan Anadolu k›y›s›na yak›n adalar ise, askersiz hale getirilmifltir.
Az›nl›klar›n himayesi konusundaki geliflmelere gelince, Türk
tebaas›ndan say›lan gayrimüslimlerin kanun ve hukuk düzeni
önünde eflitli¤i sa¤lanm›flt›r. Böylece Patrikhanelerin eflitsizlik ve
adaletsizli¤e yol açan yetkileri ortadan kald›r›lm›flt›r.
Lozan Konferans›'nda karara ba¤lanan önemli di¤er bir konu
ise kapitülasyonlara iliflkindir. Osmanl› miras› olan kapitülasyonlar
kald›r›lm›fl ve böylece yeni Türk Devleti a¤›r bir yükten kurtulmufl-
tur.
Lozan Bar›fl Antlaflmas› Türk tarihinin önemli dönüm noktala-
r›ndan biridir. Böylece Kurtulufl Savafl›'nda elde edilenler ve Türk
Milleti'nin haklar› güvence alt›na al›nm›flt›r. Savafl alan›nda kazan›-

~ 62 ~