Page 28 - Devlete Bağlılığın Önemi
P. 28
du ğu nu ve eko no mi nin an cak özel sek tö rün ro lüy le
ve rim li ha le ge le ce ği ni or ta ya koy muş tur.
An cak bu ka dar dik kat çek me yen bir di ğer önem li
ge liş me, 20. yüz yıl da ki tec rü be le rin 19. yüz yıl li be ra -
liz mi ni de ba zı yön ler den hak sız çı kar ma sıy dı. 19.
yüz yıl da ya şa mış li be ral eko no mi sa vu nu cu la rı, 18.
yüz yıl da ki İn gi liz ik ti sat çı Adam Smith'in yo lu nu iz le -
ye rek, "en iyi dev let, en az mü da ha le eden dev let tir"
de miş ler di. Dev le tin eko no mik ha ya ta hiç mü da ha le
et me me si ni ve tüm eko no mi nin özel gi ri şi min de ne ti -
min de ol ma sı ge rek ti ği ni sa vun muş lar dı.
Dev le tin tü müy le dış lan dı ğı bu eko no mi mo de li
19. yüz yı lın son la rın dan 20. yüz yı lın ilk çey re ği ne ka -
dar baş ta ABD ol mak üze re ço ğu Ba tı ül ke sin de ka bul
gör dü. An cak 1929 yı lın da pat lak ve ren ve "Bü yük
Buh ran" ola rak bi li nen dev eko no mik kriz, bu mo de -
lin yan lış lı ğı nı göz ler önü ne ser di. Bü yük Buh ran,
New York bor sa sın da baş gös te ren ve son ra da ora dan
tüm dün ya ya ya yı lan bir pa nik le doğ muş tu. Dün ya
eko no mi si ni yıl lar yı lı kit le yen bu kriz, dün ya ti ca ret
hac mi nin bü yük öl çü de da ral ma sı na, top lum la rın ge -
lir ve re fah se vi ye le ri nin düş me si ne, mil yon lar ca in sa -
nın iş siz kal ma sı na ne den ol du.
Bü yük Buh ran'ın or ta ya koy du ğu en önem li so nuç -
lar dan bi ri, dev le tin tü müy le eko no mi nin dı şı na itil -
me si nin son de re ce za rar lı bir uy gu la ma ol du ğuy du.
26