Page 864 - Yaratılış Atlası 1. Cilt
P. 864
Özel Donma Sistemi
Donmufl bir kurba¤a al›fl›lmam›fl bir biyolojik yap›d›r. Hiçbir hayat belirtisi göstermez. Kalp at›fl›, nefes
al›flverifli ve kan dolafl›m› tamamen durmufltur. Ancak ayn› kurba¤a buzlar eriyince sanki uykudan uyanm›fl
gibi normal yaflam›na döner.
Donma durumundaki bir canl› birçok ölümcül riskle karfl› karfl›yad›r. Ancak kurba¤a bu risklerden hiçbi-
rini tafl›maz. Kendisine verilen temel özellik bu durumda iken bol miktarda glikoz üretebilmesidir. Sanki bir
diyabetik hasta gibi, kurba¤an›n kan flekeri seviyesi çok yüksek de¤erlere ç›kmaktad›r. Bazen bu seviyenin 550
milimol/litreye kadar ç›kt›¤› görülmüfltür. (Bu de¤er normalde kurba¤alar için 1-5, insan vücudu içinse 4-5
mmol/litredir.) Bu afl›r› glikoz konsantrasyonu, normal durumlarda çok önemli sorunlara yol açmaktad›r.
Donmufl bir kurba¤ada ise, bu afl›r› glikoz, hücrelerden su çekilmesini önleyip büzülme olay›n› engelle-
mektedir. Kurba¤an›n hücre zar› glikoza karfl› oldukça geçirgendir; böylece glikoz, kolayca hücrelere girer.
Vücutta yüksek miktarda bulunan glikoz donma s›cakl›¤›n› düflürür; bu sayede hayvan›n vücut içi s›v›s›n›n
çok az bir bölümü so¤ukta buz haline gelir. Araflt›rmac›lar glikozun donmufl hücreleri de besleyebildi¤ini bul-
mufllard›r. Glikoz vücudun do¤al yak›t› olmas›n›n yan›nda üre sentezi gibi pek çok metabolik reaksiyonu da
durdurur; bu sayede hücrenin de¤iflik besin kaynaklar› çabuk tükenmez.
Peki bu miktarda glikoz kurba¤ada birdenbire nas›l oluflabilmektedir? Cevap ilginçtir: Canl›n›n vücudun-
da bu ifl için görevli çok özel bir sistem vard›r. Deri üzerinde buz belirir belirmez karaci¤ere bir mesaj gider ve
bu organ sahip oldu¤u glikojenin bir k›sm›n› hemen glikoza çevirir. Karaci¤ere giden bu mesaj›n niteli¤i ha-
len bilinmemektedir. Sinyal geldikten 5 dakika sonra kandaki fleker miktar› h›zla artmaya bafllar. 188
Elbette hayvan›n tam ihtiyac› oldu¤u bir dönemde, metabolizmas›n›, tüm ihtiyaçlar›n› karfl›layacak flekil-
de tamamen de¤ifltirecek bir sisteme sahip olmas›, ancak üstün bir ak›l ve bilgi sahibi Yarat›c›'n›n kusursuz
plan› sonucunda gerçekleflebilir. Hiçbir tesadüf bu kadar kusursuz ve kompleks bir sistemi meydana getire-
mez.
Albatroslar
Göçmen kufllar farkl› "uçufl tek-
nikleri" kullanarak enerji tüketi-
mini en aza indirirler. Böyle
bir uçufl flekline albatros-
larda da rastlan›r. Ha-
yatlar›n›n % 92'sini de-
nizde geçiren bu kufllar›n kanat aç›kl›klar› 3,5 metreye kadar ulafl›r. Albatroslar›n en önemli özellikleri uçufl
stilleridir; kanat ç›rpmaks›z›n saatlerce uçabilirler. Bunun için de kanatlar›n› sabit tutup rüzgar› kullanarak ha-
vada süzülürler.
3,5 metrelik kanatlar› sabit flekilde aç›k tutabilmek için büyük bir güç gerekir. Ama albatroslar bu pozis-
yonda saatlerce kalabilirler. Bu onlar›n do¤duklar› andan itibaren sahip olduklar› özel anatomik sistem saye-
sinde gerçekleflir. Uçufl s›ras›nda albatrosun kanatlar› bloke olur. Bundan dolay› hiçbir kas gücü kullan›lmaz.
Kanatlar yaln›zca kas katmanlar›yla tutulur. Bu da uçufl s›ras›nda büyük kolayl›k sa¤lar. Bu sistem kufl tara-
f›ndan uçuflta harcanan enerjiyi de azalt›r. Çünkü albatros kanat ç›rpmad›¤› ve kanatlar›n› aç›k tutmak için
kuvvet harcamad›¤› için enerji kullanmaz. Sadece rüzgar› kullanarak saatlerce uçmas›, ona s›n›rs›z bir enerji
kayna¤› sa¤lamaktad›r. Örne¤in 10 kiloluk bir albatros 1000 km yol almas›na ra¤men günde kilosunun sade-
ce % 1'ini kaybeder. Bu çok düflük bir miktard›r. ‹nsanlar bu cazip uçufl tekni¤inden faydalanmak için albat-
roslar› örnek alarak planörleri imal etmifllerdir. 189
Farkl› Görme Sistemleri
Birçok deniz canl›s› için görme, avlanma ve savunma aç›s›ndan son derece önemlidir. Nitekim deniz can-
l›lar›n›n ço¤u denizalt› için en ideal flekilde yarat›lm›fl gözlere sahiptirler.
862 Yarat›l›fl Atlas›