Page 13 - เครื่องเขิน หัตถศิลป์แดนล้านนา
P. 13
8
2. ขันหมาก หรือ เชี่ยนหมาก ในภาษาทางภาคกลาง ลักษณะของ
ขันหมากพนเมืองของชาวล้านนาหรือทางภาคเหนือจะมีขนาดค่อนข้างใหญ่
ื้
้
ิ
ื
และหรูหรากว่าพนถ่นอนๆ ขันหมากล้านนามีโครงเป็นไม้ไผ่สานและขด
่
ื
่
เป็นทรงกระบอกกลมหรือหักเหลี่ยมโค้ง เป็นกล่องขนาดใหญ่สาหรับใสใบ
ี่
ื่
พลูข้างล่างและมีถาดเป็นฝาบิดข้างบนเพอรองรับตลับหมากขนาดเล็กทใช้
่
ใสเครื่องเคี้ยวอื่นๆ รวมทงมีดผ่าหมากและเต้าปูน ขันหมากสวนใหญ่
ั้
่
์
ิ
ตกแต่งด้วยการเขียนลวดลายสชาดและรักพมพ บางช้นมีการเติมทองคา
ิ
ี
้
ิ
ี
ิ
่
ื
เปลวเพอความวิจตรหรูหรายิ่งขึ้น บางชนดจะมีการตอดเบียทตีนขันหมาก
่
ี่
แสดงออกถงความร ่ารวยและมีกินมีใช้ของเจ้าของ ดังนั้นหน้าทของ
ึ
ขันหมากคือเป็นภาชนะใช้สอยและเป็นหน้าเป็นตา ความภูมิใจของเจ้าของ
ในการต้อนรับแขกทมาเยียมเยือน ภายในขันหมากจะมีชดตลับเล็กๆ ซึ่ง
ุ
่
่
ี
ิ
ิ
นยมเป็นไม้กลึงสวยงาม บางช้นเป็นตลับขดด้วยตอกไม้ไผ่ทารัก
เช่นเดียวกับตัวขันหมาก แต่ในสมัยหลังนิยมใช่ตลับเงินตีดุนเป็นลวดลาย
ื
แทนไม้กลึง เนองจากแลดูหรูหราภมิฐานยิ่งขึ้น
ู
่
