Page 132 - Ca Dao Thoi Cong San Quyen Mot
P. 132
Vũ Ngọc Đĩnh-Chinh Nguyên
Cadao lòch söû . Phaùp cöôùp Vieät Nam, ñaët neàn ñoâ hoä,
chia Vieät Nam ra laøm ba phaàn, rieâng phaàn phía Nam
(Nam boä) thì laø thuoäc ñòa cuûa Phaùp (töùc laõnh thoå cuûa
Phaùp ôû nöôùc ngoaøi). Ngöôøi Vieät Nam khaép nôi noåi leân
choáng laïi haønh ñoäng cöôùp nöôùc cuûa ngöôøi Phaùp. ÔÛ
Nam boä, cuõng coù nhieàu cuoäc khôûi nghóa, trong ñoù coù
hoaït ñoäng cuûa Phaät giaùo Hoøa Haûo, do Ñöùc Thaày
Huyønh Phuù Soå (ngaøi sinh ngaøy 25 thaùng 11 naêm kyû
muøi 15-1-1920 ) thaønh laäp taïi laøng Hoøa Haûo, quaän
Taân Chaâu, tænh Chaâu Ñoác vaøo ngaøy 18 thaùng 5 naêm
kyû maõo (4-7-1939). AÛnh höôûng cuûa Phaät Giaùo Hoøa
Haûo raát maïnh, lan truyeàn khaép nôi, Phaùp lo sôï laém ,
ngaøy 18-5-1940, Phaùp giaûi ñöùc thaày Huyønh töø laøng
Hoøa Haûo veà Chaâu Ñoác ñeå ñieàu tra; roài ñöa oâng veà Sa
Ñeùc, laïi tieáp tuïc ñöa veà laøng Nhôn Nghóa, raïch Xaø
No, tænh Caàn Thô ñeå quaûn thuùc; caùc ñeä töû cuûa oâng
chaúng heà sôï haõi, noâ nöùc keùo nhau ñeán thaêm vaán an ,
Phaùp caøng sôï haõi beøn ñöa oâng leân Saigon, baûo laø oâng
bò ñieân, giam vaøo nhaø thöông ñieân Chôï Quaùn, sau laïi
ñöa oâng trôû veà Baïc Lieâu, roài do Nhaät can thieäp Phaùp
phaûi thaû oâng ra, oâng veà soáng ôû Saigon. Nhìn vaän nöôùc
, caân nhaéc thôøi cuoäc , roài quyeát ñònh daán thaân vaøo
cuoäc cöùu nöôùc cöùu daân, naêm 1944 oâng laäp Baûo An
Ñoaøn Phaät giaùo Hoøa Haûo ôû moät soá tænh mieàn Taây
Nam boä, vaäy laø oâng coâng khai tröïc dieän ra tay goùp
söùc cuøng caû nöôùc cöùu nguy cho toå quoác. Sau khi Phaùp
taøn cuoäc ôû Vieät Nam, Coäng saûn Vieät Nam ñöùng ñaàu
laø oâng Hoà Chí Minh thi haønh ñöôøng loái Coäng saûn
131
