Page 21 - Kıbrıs Coğrafyası

E

T
N
İ
I
I
KIBRIS’ IN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ
ÜNİTE I
Ü ÜNİTE II KIBRIS’ IN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ
ÜNİTE I
A- KIBRIS'IN OLUŞUMU
Kıbrıs'ın da çer s nde yer aldığı Doğu Akden z Havzasında yer şek ller çok karmaşık tekton k
ve volkan k hareketler sonucunda meydan gelm şt r. Genel olarak Alp Orojenez 'n n etk led ğ bu
bölge m lyonlarca yıl çer s nde oluşmuştur. Kıbrıs, Akden z'den Asya'ya doğu-batı doğrultusunda
uzanan Alp-H malaya Orojen k s stem n n Akden z'dek b r parçasıdır. Alp Orojenez , Afr ka ve
Avrasya arasındak sıkışma hareket n n, H malaya Orojenez se H nd stan-Asya çarpışmasının
b r sonucudur.
Coğraf B lg
A v r a s y a P l a k a s ı
LEVHA TEKTONİĞİ TEORİSİ
Bu teor ye göre, yer kabuğu levha ya da
Anadolu Plakası plaka adı ver len çok büyük parçalar
hal nded r. Dünyamız yaklaşık 10-12
büyük ve b r çok küçük levhadan (plaka)
Kıbrıs meydana gel r. Kalınlıkları 70-100 km
İran Plakası
arasında değ şen çeş tl büyüklüktek bu
levhalar, manto tabakası üzer nde
yüzmekted r. Levhaların hareket yönler
Arap Plakası
ve hızları b rb r nden farklıdır. Bu nedenle
A f r k a P l a k a s ı k m zaman b rb rler nden uzaklaşır, k m
zaman b rb rler ne yaklaşır. Bu uzaklaşma
ve yakınlaşma hareketler sonucunda
çeş tl olaylar meydana gel r. Örneğ n k
levhanın b rb rler ne doğru yaklaşması
sonucunda b r çarpışma olur ve çarpışma
noktasında levhalardan b r d ğer n n altına
g rer. Bunun sonucunda sıkışma ve kırılma
yolu le kıvrımlı dağ sıraları oluşur. Ayrıca
depremler ve volkan k faal yetler n neden
de levha sınırlarında meydana gelen bu
Har ta 6: Kıbrıs'ın Yakın Çevres ndek Plakaların(Levha) Hareketler hareketl l kt r.
Kıbrıs adası bugünkü görünümünü alıncaya kadar pek çok
JEOLOJİK DEVİRLER
tekton k ve volkan k harekete maruz kalmıştır. Kıbrıs'ın da (ZAMANLAR)
çer s nde bulunduğu gen ş b r alan, 2. Zamanda (90 m lyon yıl Dünya, oluşumundan ş md k şekl n
önce) Tethys Den z (Tet s) adıyla anılan der n b r okyanusun alıncaya kadar çok farklı süreçlerden
geçm şt r. Bu süreç çer s nde yerşek ller ,
parçasıydı. Tethys den z n n güney ndek Afr ka ve kuzey ndek
kl m ve canlı türler nde öneml değ şmeler
Avrasya kıtaları tekton k hareketler sonucunda çarpıştı.
meydana gelm şt r. Dünyamızın geç rd ğ
Kıtaların çarpışmasıyla zayıflayan yerkabuğu çer s ne sokulan b rb r nden farklı bu dönemlere Jeoloj k
mağmanın yavaşça soğuyarak katılaşması sonucu Trodos Dev rler(Jeoloj k Zamanlar) adı ver l r.
dağları oluşmaya başladı. Zamanla devam eden tekton k ve Jeoloj k dev rler açıklanırken o dönemlerde
yaşayan b tk ve hayvan fos ller nden
volkan k hareketler sonucunda okyanus tabanından yükselen
yararlanılır.
Trodos dağları tek b r ada olarak ortaya çıktı. Bu ada üzer ndek JEOLOJİK DEVİRLER
tortul tabakaların zaman çer s nde aşınmasıyla, Trodos' un İlkel zaman
temel n oluşturan volkan k yapı açığa çıktı. Bu dağların güney I. Zaman (Palezo k)
etekler ndek Momonya (Momon a) oluşumu Trodos'tan daha II.Zaman (Mesozo k)
III.Zaman (Ters yer-Neozo k)
yaşlı tortul tabakalar çermekted r.
IV.Zaman (Kuaterner)
9