Page 237 - RAQAMLI TRANSFORMATSIYA DAVRIDA PEDAGOGIK TA’LIMNI RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI

fanidagi amaliy mashg‘ulotlar va interaktiv darslar tadqiqot jarayonida asosiy
material sifatida xizmat qildi. Tadqiqotda ikki asosiy usul qo‘llanildi: sifatli va miqdoriy.
Sifatli usullar — intervyular, darslarda kuzatuv, guruh muhokamalari va refleksiv ish
varaqalari orqali o‘quvchilarning axloqiy fikrlash va ijtimoiy ko‘nikmalarini chuqur
tahlil qilish imkonini berdi. Miqdoriy usullar esa o‘quvchilarning tayanch ma’naviy
kompetensiyalarini statistik testlar orqali baholashga asoslandi. Olingan natijalar
jadval va diagrammalar ko‘rinishida vizual tarzda taqdim etildi. Tadqiqotda tarbiya
fanida qo‘llaniladigan metodlar quyidagilarni o‘z ichiga oldi: interaktiv metodlar (rolli
o‘yinlar, muammoli vaziyatlar, guruh muhokamalari), amaliy mashg‘ulotlar (maktab
hayotidagi real vaziyatlarda axloqiy qaror qabul qilishni mashq qilish), va refleksiv ish
varaqalari (o‘quvchilarning darsdan keyingi fikrini yozma shaklda ifodalashi).
Shuningdek, eksperimental metod qo‘llanildi. O‘quvchilar eksperimental va nazorat
guruhlariga bo‘linib, eksperimental guruhda interaktiv va amaliy metodlar
yordamida tayanch ma’naviy kompetensiyalar shakllantirildi. Nazorat guruhida esa
an’anaviy darslar davom ettirildi. Ushbu yondashuv natijalarini solishtirish orqali
metodlarning samaradorligi baholandi. Ushbu materiallar va usullar kombinatsiyasi
tadqiqotga keng qamrov, ilmiy asos va amaliy ahamiyat beradi. Natijalar maktab
pedagoglari uchun o‘quvchilarda tayanch ma’naviy kompetensiyalarni shakllantirish
bo‘yicha samarali strategiyalar ishlab chiqishga yordam beradi. Tadqiqot jarayonida
o‘quvchilarning tayanch ma’naviy kompetensiyalarini aniqlash uchun maxsus testlar
ishlab chiqildi. Ushbu testlar halollik, mas’uliyat, mehr-muhabbat, adolat va ijtimoiy
faollik kabi ko‘rsatkichlarni o‘lchashga qaratilgan. Test natijalari o‘quvchilarning
individual xususiyatlarini va guruh bo‘yicha tendensiyalarini aniqlash imkonini berdi.

TADQIQOT MUHOKAMASI
Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, eksperimental guruhda tarbiya fanining
interaktiv va amaliy metodlari yordamida o‘quvchilarda tayanch ma’naviy
kompetensiyalar sezilarli darajada oshgan. Guruh ishlari, rolli o‘yinlar va muammoli
vaziyatlar o‘quvchilarning axloqiy qaror qabul qilish, ijtimoiy mas’uliyat va halollik
ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam berdi. Natijalar grafik va diagrammalarda
eksperimental guruhning ko‘rsatkichlari nazorat guruhiga nisbatan yuqoriligini aniq
ko‘rsatdi. O‘quvchilarning refleksiv ish varaqalari tahlili shuni ko‘rsatdiki, interaktiv
metodlar ularning hissiy intellekti va axloqiy fikrlash qobiliyatini oshirgan.
Eksperimental guruhdagi o‘quvchilar o‘z fikrlarini mantiqiy, ijtimoiy va axloqiy
jihatdan izchil ifodalashgan, bu esa tayanch ma’naviy kompetensiyalarni
shakllantirishdagi samaradorlikni tasdiqlaydi. Tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, tarbiya
fanida an’anaviy metodlardan tashqari interaktiv va amaliy yondashuvlarni qo‘llash
o‘quvchilarda axloqiy ongni rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi. Shu bilan birga,
guruh ishlari va muhokamalar o‘quvchilarda ijtimoiy mas’uliyatni oshirish, boshqalar
bilan hamkorlik qilish va madaniy qadriyatlarni anglash imkonini yaratadi. Natijalar
shuni ko‘rsatdiki, tayanch ma’naviy kompetensiyalarni shakllantirishning samarali
strategiyasi shaxsiylashtirilgan yondashuv, interaktiv metodlar va amaliy
mashg‘ulotlarni uyg‘unlashtirishdan iborat. Ushbu metodlar o‘quvchilarda axloqiy
qaror qabul qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi, ularni jamiyatdagi faol va mas’uliyatli
shaxs sifatida tarbiyalaydi. Shuningdek, tadqiqot natijalari ko‘rsatdiki, o‘quvchilarda
tayanch ma’naviy kompetensiyalarni shakllantirish uzoq muddatli jarayon bo‘lib,
metodlarning tizimli qo‘llanilishi va doimiy pedagogik kuzatuvlar bilan birgalikda 235
samarali bo‘ladi. Ushbu natijalar maktab pedagoglari uchun axloqiy va ma’naviy

I SHO‘BA:

Sifatli ta’lim – barqaror taraqqiyot kafolati: xorijiy tajriba va mahalliy amaliyot

https://www.asr-conference.com/