Page 257 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ

Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ COVID-19 ПАНДЕМИЯСИ ШАРОИТИДА КАМБАҒАЛЛИК, ХАЛҚАРО 5 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ АЛОҚАЛАР ВА ОЗИҚ-ОВҚАТ ХАВФСИЗЛИГИ МАСАЛАЛАРИ
транспорт тармоғини ривожлантириш соҳасида халқаро талаблар ва стан- Ўзбекистон «Бир макон – бир йўл» ташаббусини қўллаб-
дартларга жавоб берадиган яхлит комплекс стратегияни ишлаб чиқиш қувватлаши ва унда янада фаол иштирок этишдан манфаатдор.
ҳамда маҳаллий ишлаб чиқарувчиларнинг маҳсулотларини ҳудудий ва Яхши маълумки, «Бир макон – бир йўл» ташаббуси, аввало, савдо-
жаҳон бозорига олиб чиқишни ҳисобга олган ҳолда ушбу стратегияни иқтисодий муносабатларни ривожлантиришга, Хитойни жаҳон
халқаро транспорт тизимига кенг интеграциялашни таминлашни кўзда аҳолисининг 60 фоизи ва ялпи ички маҳсулотининг 30 фоизи тўғри
тутади. келадиган мамлакат билан боғлайдиган янги транспорт йўлларини
Таъкидлаш жоизки, бугунги кунда мамлакатимизда транспорт-тран- шакллантиришга қаратилган.
зит салоҳиятини янада ривожлантириш учун барча зарур шароитлар Ўзбекистон – Қирғизистон – Хитой темир йўлини қуриш ва ишга ту-
яратилмоқда. Транспорт тизимининг ўтказувчанлик қобилиятини оши- шириш «Бир макон – бир йўл» ташаббуси доирасидаги йирик транспорт
риш, Ўзбекистон ҳудудидан ўтиш учун мавжуд тўсиқларни бартараф лойиҳаларидан бири бўлади. «Бир макон – бир йўл» лойиҳасини инно-
этиш ишлари амалга оширилмоқда, бу эса Марказий осиёда халқаро вациялар билан бойитиш, хусусан, Буюк ипак йўлини рақамлаштириш
транспорт йўлакларини ривожлантиришда муҳим аҳамият касб этади. мақсадида рақамли иқтисодиёт соҳасидаги ҳамкорликни фаоллаштириш
Ўзбекистон ҳам Бир макон – бир йўл лойиҳасида иштирок этишдан ҳам эътиборга молик. Бугунги кунда деярли барча ривожланган ва ри-
манфаатдор хисобланади. Ўзбекистон Республикаси Президентининг вожланаётган мамлакатларда транспорт ва логистикага оид рақамли хиз-
«2018-2022 йилларда транспорт инфратузилмасини такомиллаштириш ва матлар жадал ривожланмоқда.
юк ташишнинг ташқи савдо йўналишларини диверсификациялаш чора- Ўзбекистон Марказий осиё мамлакатларининг минтақавий транс-
тадбирлари тўғрисида»ги қарорига биноан Боку – Тбилиси – ахалкалаки порт-коммуникация тизимини шакллантириш, транспорт ва логистика
– Қарс темир йўли орқали ташқи савдо юкларининг дастлабки транзит соҳаларида янги инвестиция лойиҳаларини ишлаб чиқишга доир саъй-
ташувларини амалга ошириш чоралари кўрилмоқда. ҳаракатларни фаоллаштириш юзасидан узоқ муддатли ва кўп томонлама
«шимол – Жануб» лойиҳасининг очилиши, маълумотларга қараганда, ҳамкорлик учун қулай шароитлар яратиши катта манфаатларнинг юзага
2021 йилга мўлжалланган. Ушбу транспорт йўлаги Санкт-Петербург келишига сабабчи бўлади.
бандаргоҳини Эроннинг Бандар аббос ва Чобаҳор бандаргоҳлари билан
боғлайди, шу тарзда денгиз йўли Ҳиндистондаги Мумбай бандаргоҳига
қадар узайтирилади. Ақлли бўлиш кифоя эмас, муҳими
Ушбу транспорт йўлаги Эрон орқали Форс кўрфази мамлакатларига уни ишлата билишдир.
юк ташиш жараёнини соддалаштириши туфайли Марказий осиё учун Рене Декарт
долзарб аҳамиятга эга. Ҳар йили йўлак орқали 3–5 миллион тонна 5.2. РАқАМлИ ИқТИсОДИёТ: ИНВЕсТИЦИОН
юкни транзит қилиш имконияти пайдо бўлади. ЖОЗИБАДОРлИК ВА ТАРАққИёТНИНГ
Мазкур транспорт йўлаги Ўзбекистон учун ҳам муҳим. Президент ЗАМОНАВИЙ ИМКОНИяТИ
шавкат Мирзиёев 2018 йилнинг июнь ойида Синдао шаҳрида бўлиб
ўтган шҲТ саммитида Ўзбекистон Мозори шариф – Ҳирот, Хитой – иқтисодий ва технологик тараққиётнинг янги босқичи сифатида на-
Қирғизистон – Ўзбекистон темир йўл линияларини қуриш, шунингдек, моён бўлаётган рақамли инқилоб инсоният ҳаётини шиддат билан ўзгар-
Марказий осиё – Форс кўрфази, «шимол – Жануб» ва «шарқ – Ғарб» тириб, кенг имкониятлар яратиш билан бирга, халқаро рақобат майдони-
трансминтақавий йўлакларни ривожлантириш тарафдори эканини таъ- нинг янада кескинлашув даврини бошлаб берди.
кидлади. «Рақамли иқтисодиёт» атамаси биринчи бўлиб 1995 йилда
кейинги вақтларда жаҳон экспертлар ҳамжамиятида Хитой томони- Дон Тепкотт муаллифлигида чоп этилган «Рақамли иқтисодиёт:
дан илгари сурилган «Бир макон – бир йўл» ташаббусининг транспортга тармоқли интелект асрида ваъда ва хавф-хатар» (The Digital
доир қисми хусусида кўп сўз юритилмоқда. Бу борадаги ишлардан уму- Economy: Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence) наш-
мий қилиб олганда жуда юқори натижалар кутиш мумкин. рида алоҳида тушунча сифатида истилоҳ этилган. Ушбу нашрда

2 2