Page 374 - คุณค่า คุณภาพ คุณธรรม ถอดบทเรียนงานประชุมวิชาการ

A4-104
19th HA National Forum
Purpose
หรอื เปา้ หมายเปน็ กลไกการขบั เคลอ่ื นกอ่ นการลงมอื ปฏบิ ตั ทิ กี่ า หนดขนึ้ รว่ มกนั เพอ่ื สอื่ สารทศิ ทางใหเ้ กดิ ความชดั เจน สามารถปรบั เปลยี่ น ได้ 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 Initiator เป้าหมายถูกคิดข้ึนโดยผู้นาก่อน ระยะที่ 2 Promotion team โดยทีมร่วมก่อการหลังจากผู้นาขยายผลเป้าหมาย ไปสู่การมีส่วนร่วม และระยะที่ 3 ระยะ Advance เป็นเป้าหมายท่ีมุ่งสู่อนาคต เพ่ือเป็นต้นแบบ ตัวอย่างที่ตาบลป่าก้าง ในอาเภอสันทรายเริ่มจากอ สม.หนึ่งคนท่ีเจาะเลือดตรวจสารเคมีไม่ผ่านไปชักชวนประชาชนกลุ่มเล็กๆ 15 หลังคาเรือน พากันปลูกผักกินและแลกเปลี่ยนกันรับประทานโดยเป้า หมายแรกคอืการมชีวีติรอดจากสารเคมทีต่ีรวจพบในเลอืดแลว้หลังจากนนั้ไดข้ยายแนวคดิจาก15หลงัคาเรอืนเปน็60หลงัคาเรอืนรวมทงั้มผีนู้าทอ้ง ถน่ิ ไดเ้ ขา้ มารว่ มโครงการและดงึ รา้ นคา้ รา้ นอาหารในชมุ ชนมารว่ ม กลายเปน็ เปา้ หมายของการอยรู่ ว่ ม ตอ่ มาเมอื่ เกดิ ผลลพั ธท์ ดี่ นี ายกเทศมนตรจี งึ ได้ ประกาศเป้าหมายพัฒนาให้เป็นตาบลวิสาหกิจผักอินทรีย์ในอีก 5 ปีข้างหน้านั่นคือการเปลี่ยนเป้าหมายสู่การอยู่อย่างมีคุณค่า
Principle
เป็นกรอบแนวคิดในการพัฒนา หรือหลักการท่ีเครือข่ายพื้นท่ีร่วมกันกาหนดขึ้นเพ่ือใช้เป็นกลวิธีการเติมเต็ม GAP ท่ีพบจากการวิเคราะห์ ระหวา่ งสถานการณ์ ตน้ ทนุ ทางสงั คม และเปา้ หมายทก่ี า หนดไวใ้ นแตล่ ะประเดน็ พฒั นา ซงึ่ มหี ลากหลายมากมาย เชน่ แนวทางPIRAB ซง่ึ กรมควบคมุ โรคใช้ในการแก้ปัญหาไข้เลือดออก คุณธรรมและธรรมาภิบาล แนวทางตามศาสตร์พระราชา สังคมศาสตร์ นิติศาสตร์ ความเช่ือ ความศรัทธาทาง ศาสนา หรือความรัก ขึ้นอยู่กับการวิเคราะห์และค้นหาให้พบ ดังตัวอย่างความสาเร็จในการจัดการปัญหาการติดสุราจนครอบครัวล้มละลายของ ประชาชนในพื้นที่ ต.แม่ก๊ิ อาเภอขุนยวมโดยพบว่าประชาชนนับถือพระเจ้าในศาสนาคริสต์ ด้วยความร่วมมือของบาทหลวงจึงใช้ความเชื่อในพระเจ้า ชักจูงจนประสบความสาเร็จ ประชาชนเลิกด่ืมสุรา
Participation
กลไกการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย 4 ภาคส่วน ภาครัฐ ภาคประชาชน ท้องถิ่น และภาคเอกชน ด้วยแนวคิดที่ว่า อยากไปเร็วให้ไปคน เดียว แต่ถ้าอยากไปได้ไกลให้ไปเป็นทีม มีทั้งแบบทางการ และไม่เป็นทางการ แต่ต้องเป็นไปในลักษณะของหุ้นส่วนระหว่างกัน (Partnership) และ แบบผู้รับใช้ (Stewardship) ดังแนวคิดของอาจารย์นายแพทย์อาพน จินดาวัฒนะ ที่ว่า ถ้าจะมาทางาน พชอ. อย่าหวังผลประโยชน์ อย่ามาเป็นนาย อยา่ มาเปน็ เจา้ ของ แตใ่ หม้ าเปน็ ผรู้ บั ใช้ เปน็ เพยี งหนุ้ สว่ น ชาวบา้ นมหี นุ้ สว่ นเทา่ กบั แพทย์ หรอื แนวทางการสรา้ งการมสี ว่ นรว่ มดว้ ยกระบวนการเรยี น รแู้ บบมทุ ติ าจติ ของกลมุ่ ฮกั เมอื งนา่ นโดยอาจารยน์ ายแพทยบ์ ญุ ยงค์ วงศร์ กั มติ ร คอื 1) คน้ หาความดงี าม 2) ชน่ื ชมความดงี าม 3) พลงั แหง่ จนิ ตนาการ และ4) ขยายความดีงาม หลักการและกระบวนการดังกล่าวถ้าทาได้จะไม่เกิดการตัดสินใจใดๆ ของคณะกรรมการ พชอ.ท้ัง 21 คนโดยใช้เสียงส่วน ใหญ่ ไม่ต้องใช้หนังสือเชิญตามแบบราชการปฏิบัติ แต่สามารถใช้การนัดหมายพูดคุยด้วยวาจาทางโทรศัพท์เช่นนี้แล้วจะทาให้เครือข่ายเป็นเครือข่าย มีชีวิต ทาให้เกิดความร่วมมืออย่างย่ังยืน
Organization
เปรียบได้กับต้นไม้หนึ่งต้นตามแผนภูมิต้นไม้ หนึ่ง Organization ประกอบด้วย วิสัยทัศน์ซึ่งเป็นเป้าหมายร่วม ประเด็นพัฒนาทั้งหมด ของพื้นที่ แผนงาน ทีมงาน เครือข่าย และคณะกรรมการ พชอ. ทั้งนี้จากประสบการณ์การเรียนรู้ในพื้นที่ Organizer ต้องมีความหมายมากกว่าที่จะ เป็นการแต่งตั้งคณะกรรมการทั้ง 21 คนตามกฎหมายกาหนด ต้องเป็นผู้ที่คิดระบบได้ จัดระบบเป็น เป็นกลไกตัวจริงที่สามารถทาให้ทุกคนมองเห็น ภาพรวมของระบบท้ังหมดเป็นภาพเดียวกันตั้งแต่นายอาเภอจนถึงชาวบ้าน แจกแจงประเด็นทั้งหมดท่ีต้องการขับเคลื่อนได้ ระบุประเด็นท่ีต้องขับ เคลื่อนร่วมกัน ประเด็นที่เป็น Highlight ของแต่ละรอบปี การ Organizer ต้องมีการวิเคราะห์สถานการณ์ (situation) วิเคราะห์ต้นทุนทางสังคม โดยการมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆ อย่างเข้าใจและขับเคลื่อนเพื่อบรรลุเป้าหมายร่วมกัน
นพ.ยงยุทธ พงษ์สุภาพ
กรณีศึกษาที่น่าสนใจที่เป็นการขับเคลื่อนในระดับนานาชาติ เช่น District Health Board ของประเทศ New Zealand, Health and Well-being Board ของ England, และ Integration Joint Board ของ Scotland ซึ่งเป็นการขับเคลื่อนบนพื้นฐานของการมีภาวะการนาร่วม การ บูรณาการ และการมีส่วนร่วม โดยในภาพรวมส่งผลต่อการดาเนินการด้วยการใช้ภูมิปัญญารวมหมู่ (Collective Wisdom) คล้ายกับการขับเคลื่อน พชอ./พชข. ในประเทศไทย มีกรณีที่น่าสนใจ โดยเฉพาะอย่างย่ิงกรณี Scotland’s House of Care ซึ่งขับเคลื่อนภายใต้ Integration Joint Board โดยให้ความสาคัญกับ Long Term Care (เป้าหมาย: Good quality of LTC at Home) และ End of Life Care (เป้าหมาย : Good quality
สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) 374