Page 43 - isgaldebursa
P. 43

Böylelikle Kafkasya’nın kuşatılması                                 Balıkesir –Susurluk şosesine doğru
           tamamlanır. Rus Çarlığı Karadeniz’in                                giderler. Geçtikleri yerlerde Padişah
           kontrolünü eline geçirir. Gürcü’ler                                 lehine, Kuvayı Milliye aleyhine pro-
           Kafkasya halklarına saldıran Çar’ın                                 paganda yaparlar, taraftar toplarlar.
           askerlerine yardım ederler. Müslü-                                  Sonra Susurluk ilçesinin Demirkapı
           man Gürcüler yavaş yavaş Anadolu’ya                                 Köyü yakınlarında Balıkesir-Susurluk
           göçer.  Kafkasya’da Rus Çarlığındaki                                şosesine hâkim bir tepeye yerleşirler.
           serflik sistemi yoktu. Yani toprağı iş-                             İsyancıların propaganda timleri De-
           leyen köylünün bir beyin kölesi oldu-                               reli köyüne de uğrar. Köylüye “mem-
           ğu, onun iznini almadan köyünü terk                                 leket ve din elden gidiyor” diye pro-
           edemediği sistemdir bu. Bu yüzden                                   paganda yaparlar. Anne tarafından
           kölelikten kaçan bir kısım Rus Kafkas                               akrabamız İshak (Cankol)dedemiz o
           halklarına sığınıyordu.                                             zaman 16 yaşındadır. Propagandadan
                                                                               etkilenir. Babasının, ağabeylerinin
             Çarlık yenilen Kafkas halklarının
                                                                               haberi olmadan bulduğu ağızdan
           önüne üç seçenek koydu:
                                                                               dolma bir tüfekle propaganda için
           *Serfliği kabul etmek                                               gelenlere katılır. Anzavur’un kuv-
                                                                               vetleri Demirkapıköyü tepelerinde
           *Sibirya’ya sürülmek
                                                                               üstlenirler. Şosenin öbür tarafında
           *Osmanlı ülkesine göç etmek                                         Çerkez Ethem Bey'in öncü kuvvetleri
                                                                               mevzidedir. Aznavur’un kuvvetlerinin
           *Çarlık ve Osmanlı imparatorluğu   Eskişehir’de rüştiyede okurlar. O za-  elinde bir-iki top vardır. Buradan top
           anlaşmıştı. Çar asi tebaa istemiyordu.   man eğitimde Eskişehir daha öndedir.   atışı yaparlar. Çerkez Ethem’in kuv-
           Osmanlı'nın da yeni nüfusa ihtiyacı   Zekeriya Efendi köyün bir nevi reisi,   vetleri karşılık verince Anzavur’un
           vardı. Üstelik Kafkasya halkları   önderiydi. Uzun boylu şövalye yü-  kuvvetleri geri çekilir. Dönüşte Yayla
           Müslümandı. Halife kollarını açmış   rekli; gözünü budaktan sakınmayan   Çayırı köyündeki Hacı Emin Ağa on-
           onları mutlu bir gelecek bekliyordu..  biridir. 1919’dan sonra imparator-
                                             lukta düzen kalmamıştır, hükümet   ları doyurur. Bölgede yıllar sonra bu
           ***                               otoritesini yitirmiş. Ankara’yı merkez   olay konuşulur; Hacı o kadar insana
                                                                               nasıl sofra çıkardı, nasıl doyurdu
           Kafkasya’dan gelenler önce Dursun-  tutan direnişçilerle İstanbul hükü-  diye. Anzavur’un kuvvetleri dağılır
           bey taraflarında Kızılöz köyüne yerle-  meti arasında kıyasıya bir mücadele   gider. Anzavur, Kirmasti üzerinden
           şirler. Sonra gelip Güvem’e yerleşirler.   başlamıştır. Zekeriya Efendi Ankara   Biga taraflarına çekilir. İshak dedemiz
           Güvem bir meyvenin adıdır. Aslında   hükümetini destekler.
                                                                               Dereli köyüne döner, hiç bir şey olma-
           göç edenler GUYAME derler, gönül,
                                             Osmanlı’nın emekli jandarma binba-  mış gibi tüfeği yerine koyar. Anzavur
           özlem, hasret kokusu anlamındadır.
                                             şısı Anzavur lakaplı Ahmet Bey;  paşa   Ahmet Bey, İstanbul’a döner.
           Anayurdun hasreti köyün adı olarak
                                             yapılır. Görevi Güney Marmara’daki
           konur. Anayurdun kokusunun en                                       İshak Cankol daha sonra askere alı-
                                             direnişi kırmak bölgeyi İstanbul’a
           iyi hissedildiği yer demek sanırım                                  nır, çavuş rütbesine yükselir. Doğu
                                             bağlamaktır. Emrine verilen subay
           daha doğru olacak. Köye yerleşenler                                 Cephesinde Kürt isyanlarının bastırıl-
                                             ve askere ilaveten İngiliz altınlarıyla
           çok becerikli insanlarmış. Eldeki kıt                               masında yer alır. Bulunduğu müfreze
                                             da takviye edilir. Bir gemiyle Bandır-
           imkânlarla ormanda tarla açıp evler                                 daha sonra Musul ve Kerkük yöresini
                                             ma’ya getirilen Anzavur Ahmet Paşa
           yaparlar, hayvan yetiştirirler. Su geti-                            kurtarmaya giden Özdemir Bey’in
                                             bölgeden çoğu Çerkes birçok gönüllü
           rip, çeşme yaparlar. İbadet etmek için                              birliklere katılır. Musul ve Kerkük’te
                                             toplar. Çanakkale’yi kontrol altına alır.
           cami yaparlar.                                                      İngiliz birlikleriyle çarpışırlar. İshak
                                             Kuvvetlerinin bir kısmı Balıkesir’e
                                                                               Çavuş çocuklarına şunları anlatmıştı;
           Dağa yerleşen Adigeler Güvem’e ya-  yönelirken kendisi Manyas üzerinden   “Birliğimiz 800 kişiydi. Kürt isyan-
           kın iki köy ve bir mezra kurarlar. Ab-  Bursa’ya ilerler. Mustafakemalpaşa’ya   cılarla çarpıştıktan sonra El-cezire
           zah kökenlileri Karadeniz kıyısındaki   gelir.
                                                                               bölgesine gittik, İngilizlerle çarpıştık.
           liman kentinin adını yeni köylerine   Çerkezlerde iki türlü akrabalık vardır,   İngiliz tayyareleri bize çok zayiat
           verirler;  Soğucak derler. Şapsığ   yakın akrabalığın dışında soy-klan-a-  verdirdi. Tepemizden ince mızrak gibi
           kökenli aileler Mahmudiye köyünü ve   şiret akrabalığı vardır. Anzavur Ah-  demir çubuklar atarlardı. Bu çubuklar
           Karanlık Dere mezrasını kurarlar.  met Beyin bölgeye ilk geldiğinde ya-  bizi delip geçerdi. Tayyarelerin sesini
           Köye yerleşenler Kuzey Kafkasya’da-  nında fazla bir kuvvet yoktur. Yanında   duyduğumuzda söğüt ağaçlarının altı-
           ki özerk Adıgey Cumhuriyeti’nin   kalabalık bir gurupla Güvem’e gelir.   na girerdik.  Atlarımızın altına sakla-
           başkenti Maykop yakınlarından göç   Ahmet Bey köyümüzde soy akrabası   nırdık. Geri çekildiğimizde birliğimiz
           etmişlerdi. Yüz otuz-yüz kırk sene   Ramazan Aksoy’un evinde bir-iki   80 kişiye düşmüştü”. Döndüğünde
           sonra aile adlarından oradaki akra-  korumasıyla kalır. Adamları köyün   parmaklarının bir kısmı iş görmüyor-
           balarını gidip bulanlar oldu. Ömer   dışında konaklar. Buradan Turfal   du. Devletten hiçbir talepte bulunma-
           dedemizin iki erkek ve iki kız evladı   dağına doğru giderler. Konaklama   dı. Balıkesir’in Kepsut İlçesine bağlı
           olur. Erkek evlatlarının adı Zekeriya   yeri olarak Serçe Ören ve Yayla Çayırı   Dereli köyündeki aile mezarlığında
           ve Haşim’dir. Zekeriya dede 1880’de   köylerini seçerler. Yayla Çayırı Köyün-  vatana karşı görevini yapmanın huzu-
           doğar. Haşim ve Zekeriya dedelerim   den batıya, Balıkesir istikametine;   ruyla yatmaktadır.
                                                                                                            39
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48