Page 208 - Ky yeu Hoi thao khoa hoc Con duong... (21x29)

208. THAØNH UÛY MOÙNG CAÙI

đặc biệt là việc công nhận, xếp hạng các cấp đối với các di tích thuộc loại hình này. Coi
đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để giáo dục, tuyên truyền về truyền thống
yêu nước, anh hùng, bất khuất của dân tộc Việt Nam cho các thế hệ người dân Móng Cái

và bạn bè, du khách đến tham quan, du lịch tại thành phố Móng Cái.

Trong hệ thống di sản văn hóa của thành phố Móng Cái, đồi Trần Phú thuộc địa phận
khu 4, phường Hải Hòa, là một trong những di tích lịch sử cách mạng tiêu biểu, gắn với
sự kiện ngày 17/7/1926, đoàn xuất dương của đồng chí Trần Phú trên đường vượt qua
biên giới Việt - Trung, sang Quảng Châu - Trung Quốc để hoạt động cách mạng. Năm
2012, đồi Trần Phú được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh xếp hạng là Di tích lịch sử
cấp tỉnh.

Quay trở lại hành trình lịch sử, giữa tháng 7/1926, Hội Hưng Nam cử một số cán bộ
do đồng chí Trần Phú làm trưởng đoàn đi sang Quảng Châu, Trung Quốc để bàn và việc
hợp nhất giữa Hội Hưng Nam với Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và dự lớp huấn
luyện chính trị do đồng chí Nguyễn Ái Quốc tổ chức. Đoàn có 10 người, gồm các đồng
chí: Trần Phú, Lê Duy Điếm, Nguyễn Văn Đắc, Nguyễn Văn Khang, Hoàng Văn Tùng,
Tôn Quang Phiệt, Nguyễn Văn Lợi (Lộc), Phan Trọng Bình, Phan Trọng Quảng, Nguyễn
Ngọc Ba.

Đoàn xuất dương chia làm 3 tốp xuất phát từ 2 nơi: Ga Vinh và ga Thanh Hóa. Ngày
12/7/1926, Trần Phú cùng các đồng chí của đoàn xuất dương xuất phát từ ga Vinh. Ngày
13/7/1926, các tốp gặp nhau tại khách sạn Nam Lai, trước ga Hàng Cỏ Hà Nội. Đến sáng
ngày 15/7/1926, các đồng chí ra ga Hàng Cỏ để đi xe lửa xuống Hải Phòng. Đến Hải

Phòng, đoàn nghỉ trọ tại khách sạn Việt Nam Lâu (phố Hàng Cháo) và ở đây chừng 2
ngày để chờ tàu thủy đi Mũi Ngọc (Móng Cái). Trong suốt quá trình di chuyển, các tốp
đều tuân theo cách đi đứng bí mật, ngồi khác toa và khác phòng, để tránh sự nghi ngờ
của mật thám.

Chiều 16/7/1926, nhân có tàu “Eemơrốt” nhổ neo, đoàn xuất dương xuống tàu đi thẳng
tới Mũi Ngọc. Trưa 17/7/1926, tàu cập bến Mũi Ngọc. Cả đoàn cùng lên bờ, ai nấy đều
ăn mặc chỉnh tề, người mặc Tây, người mặc ta, người đi giày vải, người đi giày da, mỗi
người đều sách cặp hoặc vali. Các đồng chí đóng vai những thầy giáo và học sinh đi du
lịch. Đến Mũi Ngọc, các đồng chí đưa giấy tờ tùy thân cho tên Cẩm Tây kiểm soát. Hắn
hỏi đi đâu thì các đồng chí trả lời là đi du lịch. Hắn chỉ ghi chép qua loa và không làm
khó dễ gì cả.

Quãng đường từ Mũi Ngọc đến Móng Cái dài 15 cây số. Các đồng chí không đi đến
Móng Cái mà chỉ đến Giếng Guốc. Con đường này gồ ghề, nhỏ hẹp, đoàn phải đi bộ. Hồi
đó hai bên đường chỉ toàn là bãi cát với những bụi dứa dại, không có làng mạc đông đúc

và cây cối mát mẻ như bây giờ. Trưa mùa hè trời nắng gay gắt, cát nóng hắt lên mặt,
không một quán hàng nước, quãng đường hơn 10 cây số từ Mũi Ngọc đến Giếng Guốc
càng thêm vất vả, mệt nhọc. Đi được chừng 5 cây số thì các đồng chí: Trần Phú, Phiệt và
Bình bị tụt lại sau, 3 đồng chí tìm vào một xóm nhỏ bên đường để xin nước uống. Đồng
bào Hán ở đây đã đem nước cháo để mời các đồng chí uống. Nhờ đó, mọi người trong đoàn