Page 23 - Trinh bay DTN Dan Phuong full 15-3

Caûnh cheát choùc cöù dieãn ra haèng ngaøy, haèng giôø, luoân

luoân ñe doïa cuoäc soáng cuûa Nhaân daân ta. Chaúng rieâng

trong choán lao tuø ñaõ bao ngöôøi yeâu nöôùc ngaõ xuoáng,
trong chieán ñaáu bao chieán só ñaõ hy sinh, trong ñaáu tranh
bao baø con bò taøn saùt maø ngay ôû ñôøi thöôøng cuõng khoâng

tính ñöôïc heát soá ngöôøi daân phaûi cheát oan uoång vì ñoùi
reùt, vì dòch beänh, bò nöôùc luõ cuoán troâi nhöõng laàn ñeâ vôõ.

Chính boïn thöïc daân cuõng phaûi thuù nhaän: “Naêm 1915
traän luõ döõ doäi taøn phaù moät boä phaän mieàn ñoàng baèng Baéc

Kyø... Ñeâ ñaõ bò nöôùc laøm thuûng ôû Lieân Maïc, mieàn thöôïng
löu Haø Noäi bò vôõ nghieâm troïng” .
(1)
Soáng trong xaõ hoäi ñaûo ñieân, baát coâng, taøn aùc aáy, moät

öôùc mô nho nhoû cuõng bò daäp vuøi. Trai gaùi yeâu thöông
nhau nhöng chaúng laáy ñöôïc nhau bôûi khoâng “moân ñaêng

hoä ñoái”, bôûi cheá ñoä hoân nhaân phong kieán aùp ñaët “cha
meï ñaët ñaâu con ngoài ñaáy”. Nhieàu trai gaùi phaûi chòu eùp
duyeân, nhieàu caëp vôï choàng vì taûo hoân sau naøy tan vôõ.

Con gaùi mang tuoåi xuaân ñi laøm leõ, con trai vì ngheøo khoù

neân suoát ñôøi khoâng laáy ñöôïc vôï. Nhieàu coâ gaùi treû goùa
choàng khoâng ñöôïc taùi giaù ñaønh phaûi ñöùng vaäy, phoâi pha
taøi saéc, oâm haän suoát ñôøi. Khoâng theå keå heát noãi ñau khoå,

nhöõng thieät thoøi maø xaõ hoäi ñöông thôøi ñaõ gieo tai bay
vaï gioù cho tuoåi treû.

Keû ñaõ gaây tai öông cho Nhaân daân Ñan Phöôïng, gaùi

trai Ñan Phöôïng chính laø thöïc daân Phaùp, ñòa chuû phong
kieán vaø beø luõ tay sai.

(1) “Khaûo cöùu ñòa lyù vaø lòch söû Haø Ñoâng” (Monographie de Hadong) - Taøi
lieäu löu tröõ taïi Ban Nghieân cöùu Lòch söû Ñaûng Haø Taây.

23