Page 146 - Trinh bay huyen Quoc Oai

vốn là văn phòng của Chi ủy và Ủy ban kháng chiến hành chính xã
Sài Sơn. Sau chùa là núi Long Đẩu, trên núi có một hang trú ẩn rất
tốt. Ban Chi ủy Sài Sơn đã chọn hang này làm cứ điểm để lãnh đạo,
chỉ huy cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương theo phương án nếu giặc chỉ
càn rồi rút như mọi khi mà hội nghị Chi ủy đã bàn từ tháng 3/1949. Vì
vậy, cũng từ tháng 3, Ủy ban kháng chiến hành chính xã và Ban Chỉ
huy Xã đội đã đưa sẵn vào hang được 2 chum gạo, 2 chum nước và 10
hũ chè lam. Tuy nhiên, giặc đã đóng ở Hoàng Xá và từ nhiều phía tiến
đánh nhằm chiếm đóng nốt Sài Sơn. Do đó, ta không thể thực hiện
phương án chống càn song buộc phải dựa vào hang trên núi và phải cố
thủ trong hang. Lúc này, trong hang núi Long Đẩu, lực lượng của ta
gồm một số đồng chí cán bộ lãnh đạo chủ chốt xã, một tiểu đội du kích
và một số nam nữ đảng viên trong xã. Ngoài ra, còn một số cán bộ,
chiến sĩ thuộc trung đội du kích tập trung huyện, do đồng chí trung
đội trưởng, được đồng chí Chính trị viên Huyện đội giao nhiệm vụ lên
chỉ huy đơn vị trụ lại Sài Sơn để hỗ trợ cho du kích xã. Vì quân giặc
đông, tiến quân ồ ạt nên tuy ta có một số lực lượng như trên, nhưng
coi như không tổ chức chiến đấu được, mà đều phải rút vào hang. Hết
ngày 14/4/1949, đợt tiến đánh vùng trung tâm huyện của giặc Pháp đã
kết thúc, chúng đã chiếm nốt được vùng này. Riêng ở hang chùa Long,
cuộc chiến đấu còn kéo dài thêm 12 ngày nữa. Giặc đóng quân lại ở
đình Thụy Khuê, đình Đa Phúc, quán Tam Xã. Chúng cướp thóc lúa,
lợn gà, lấy cả cối xay lúa, cối giã gạo mang ra đình Thụy Khuê làm để
lấy gạo cho quân lính ăn. Hằng ngày, sân đình Thụy Khuê, sân chùa
Cả, sân đình Đa Phúc và quán Tam Xã binh lính địch túm tụm ngồi
ăn cơm... Trong khi đó cuộc sống và chiến đấu của lực lượng và Nhân
dân ta ở trong hang mỗi ngày một gian khổ, quyết liệt.
- Ngày thứ nhất, chúng cắt đặt lực lượng canh gác quanh núi, cứ 5m
có một tên đứng chốt, những tên khác thay nhau tuần tiễu quanh núi.

- Ngày hôm sau, chúng chăng giây thép gai, gài ống bơ và mìn
quanh hang. Chúng vừa dùng loa gọi hàng vừa cho lính vào xóm lấy
rơm rạ đem ra chất đầy cửa hang, cho thêm cả diêm sinh, nhựa đường
vào, rồi đốt, hòng hun chết mọi người. Nhưng vì khí hậu trong hang
lạnh đã đẩy khói ra, hơn nữa trong hang lại có nhiều ngách, nên hành
động dã man này của chúng không có kết quả. Giặc Pháp chuyển sang
dùng mìn hòng phá sập cửa hang để lấp kín, chôn sống những người
trong đó nhưng cũng không ai bị chết...

146