Page 64 - mmokonya87.bulten
P. 64
.
Karlar Altında bir Türk Boyu: Yakutlar YAKUTISTAN SAHA
.
(SAKA) CUMHURIYETI .
Kültür
Tarihi olarak Tuvaca’ya yakın
olan Yakutça kuzeyde kendi içine
kapalı olarak geliştiği için bugün
diğer Türk lehçeler ile benzerliği
yok denecek kadar azdır.
Dolayısıyla da Yakutça konuşan
biri ile anlaşmak çok zordur.
Dilin %50’si eski Türkçe kelimeler
ihtiva etmekle birlikte, bir hayli
kelime de komşularından,
bilhassa Moğolcadan alınmıştır.
XIX, yy.’dan itibaren Kril harfleri
ile yazılan Yakutça, 1920’den
1938’e kadar Latin harfleri
ile yazılmış sonra bütün Türk
lehçelerde olduğu gibi Kril
kullanılmaya başlanmıştır.
Bugün Yakut edebiyatı bir
hayli gelişmiş olup, Sovyet Turistler için en önemli
döneminden önce P. Oyun(ski) Yakutistan
(1839-1939) gibi Sovyet aktivitelerden biri de çapı 1 km, yeraltı madenleri
döneminde 20 yıllık bir çalışma derinliği 571 metre, olan uzaydan
ile Olongho adı verilen, ekseri dahi görülebilen elmas madeni yönünden zengin
on-on beş mısradan ibaret ve yatağı bulunan “Mirniy” şehridir.
kahramanının adı ile anılan bir ülkedir. Altın ve
Lena Sütunları Doğal Parkı destanları toplamıştır. Önemli Günler
Lena Nehri kıyısında yer alan doğal bir Yakut şair ve yazarları 13 Şubat Anadili Günü elmas madenleri
oluşumdur. Sütunların yüksekliği 150-
300 metre arasında değişmekle beraber, Türklerden bilhassa Kazak 27 Nisan Saha Cumhuriyeti Günü yanısıra kurşun,
Kambriyen dönemlerinde oluştuğu edip ve şairleri ile edebi 09 Mayıs Zafer Bayramı
düşünülmektedir. Kireç taşından oluşan bu temas halindedirler. Bu da çinko, volfram,
sütunlar, tektonik olarak Sibirya havzası her iki tarafın bir kökten 21 Haziran Ulusal “Isıah” Bayramı
içeresinde yer alır. geldiğinin şuuruna varmış 27 Eylül Egemenlik Günü molibden
Rusya’nın kuzeydoğusundaki Yakutistan olmanın bir örneğini teşkil
Özerk Cumhuriyeti’nde Lena havzasında eder. Bir hayli Kazak eseri Eğitim çıkarılmakta
bulunan anıtsal sütunların korunması adına Yakut okuyucusuna takdim
Yakutistan yönetimi 1995’te bölgeyi doğal edilmiştir. Gerek Yakutistan’da Yakutistan içinde ülkenin yüksek ayrıca zengin
park ilan etmiş ve koruma altına almıştır. ve gerek Kazakistan’da halen öğretim kurumu olan Yakutsk
Jeolojik olarak çok önemli bir mirasa sahip bir diğerinin “edebiyat günleri” Devlet Üniversitesi bulunmaktadır. kömür madenleri
olan alan 2012 yılında Unesco tarafından kutlanmaktadır.
dünya mirası listesine alınmıştır. Bugün Ülkenin tek üniversitesinde, Rusça bulunmaktadır.
13870 km ’lik devasa alan hem bilimsel hem Kısaca diğer Türk boylardan eğitim verilmektedir.
2
de turizme yönelik ilginin odağıdır. hayli uzakta kalan Yakutlar
Alanın çoğu 2°’ den az eğimlidir. Bu sayıca fazla olmamakla
alanın Jura dönemi, dinozor kalıntıları da birlikte bütün güçleri ile kendi
içeren sığ denizel ortam ve kıtasal silisiklastik kültürlerini, örf ve adetlerini
kayalarca temsil edilir. Bu yapıların oluşma yaşamaktadırlar. Hatta bir
nedeni, günlük sıcaklık farklılığı ve karstik Kazak yazarının ifadesine göre;
boşluklardaki suyun donma-çözünme Yakutistan’ın, Rusların çok
mekanizmasıdır. sayıda bulunduğu başkenti
Ziyaretçilerin, Yakutsk şehrindeki tur Yakutsk’ta bile çocuklar Yakutça
şirketleriyle irtibata geçerek, nehirdeki bu konuşmaktadırlar.
sütunları görme şansı vardır. Bu bölge,
Limnoloji (Göl bilimi) ile uğraşan bilim Turizm
insanları başta olmak üzere, ekoturizmciler
için de ilgi odağıdır. Ayrıca, Baykal Gölü’ Lena Sütunları doğal parkı
nden, yaklaşık 1.400 km uzakta olmasından en beğenilen, ilgi gören alandır.
ötürü, bazı tur rehberlerinin ziyaretçileri “Soğuk Kutup Turu” ile görülen
Baykal Gölü’nden Lena Sütunlarına geyik yetiştiricileri ziyareti,
götürebilmeleri de mümkündür. Doğal olarak geyiklerin çektiği kızaklara
en yüksek turist rakamlarına yaz aylarında binme ve buzda balık tutma
ulaşan bölgede en verimli sezonda 14.500 etkinlikleri turistlerce oldukça
turist bulunuyor. beğenilmektedir.
62 63
