Page 61 - mmokonya87.bulten

Akraba Topluluklar

Karlar Altında bir Türk Boyu:
Yakutlar

Yakutistan Cumhuriyeti Bayrağı ve Arması . Güneydeki göller yöresi
YAKUTISTAN SAHA . hariç toprak tamamen buzlarla
.
kaplıdır. Kış 180 ile 220 gün
Yakutlar, Orhun (SAKA) CUMHURIYETI arası sürer. Ocak ayı ortalaması
-34° ile -45°C (en fazla -68°C)
kitabelerinde Kurıkan derece arasındadır. Yaz çok
kısa sürmekte olup, 85 ile 100
gün arasındadır. Temmuz ayı
adıyla geçmektedir. ortalaması 18°-19°C’dir (en fazla
38°C).
Daha sonra kuzeye Sıbirya Türklerinden Olan Yakutlar, Saka Türkleri olarak Ülkenin 4/5’ünü kutup bölgesine
has iğne yapraklı ağaçlar kaplar
çekilmiş ve ana Türk da anılırlar. ve Yakutistan’ın ancak %l’i
“Sibir” Rusya’nın Türkistan ve Kafkas sömürgelerinden
tarıma elverişlidir. Genellikle
kütlesiyle bağları başka 16. yüzyılda başlayan Rus istilasından itibaren nehirlerde balıkçılık yapılır,
Asya’daki bütün sömürgelerini ifade eden coğrafi bir terim
ormanlarda kürk hayvanları
kopmuştur. Dilleri oldu. avlanır. Bunun dışında soğuğa
dayanıklı Ren geyikleri ve at
Sibirya 12 milyon metrekare yüzölçümü ile Rusya’nın
Türkiye Türkçesi’nden Asya’daki en büyük parçasıdır. beslenir. Bu sert iklim şartlarına
rağmen Yakutistan yeraltı
Rusya Federasyonun’nun %70 ‘ini oluşturmasına rağmen
ve diğer şivelerden 30-35 milyon kişi ile toplam nüfusunun %20 ‘si kadarını madenleri yönünden zengin
bir ülkedir. Aldan, İndigirka ve
barındırmaktadır.
Koluma’da bol miktarda altın
Sibirya Türklerinin toplam sayısı l milyon civarındadır
farklıdır. ve nüfus yoğunluklarına göre Yakut, Tuva, Hakas, Altay, elde edilir. Bunun dışında Vilcuc
Şor, Dolgan boylarına ve Sibirya Tatarları ile Sibirya ve Olenek’te elmas madenleri
bulunmaktadır. Bu iki kıymetli
Buharalılarına ayrılırlar. madenin dışında kurşun, çinko,
Yakutlar, kendilerine Saka veya Saha da derler. Büyük volfram, molibden de elde
ölçüde Yakut (Saha) Cumhuriyeti’nde yaşamaktadırlar. edilmektedir. Yakutistan’da
Eski Sovyetler Birliği’ndeki 3.103.000 km ’ lik yüzölçümü 2.500 milyon tonluk çok zengin
2
ile en büyük muhtar cumhuriyetidir. Başkenti Yakutsk kömür rezervinin bulunduğu
olan Yakutistan’ın genel nüfusu 1989 verilerine göre tahmin edilmektedir.
1.094.005’tir. Yakutistan Sovyet Sosyalist
Nehirlerin uzunlukları, Lena’nın uzunluğu 4.802 küsur Cumhuriyeti (Saka Yeri) 27 Nisan
km; Yenisey’inki 4.268 küsur km; Obi’ninki (kendisini teşkil 1992 yılında kurulrnuştur.
eden Katun ve Biy ırmaklarının kavşagından itibaren) 3.415 Nüfusun % 90’ı merkezdeki
küsur km; trtiş’inki (yukarı akımında Kaıa trtiş adını taşıyan bölgelerde, Yakutsk ve
kısmıyle birlikte) 4.055 küsur km.; Step ırmaklarından trtiş’in Vilüysk şehirleri civannda
sol kolu olan Tobol’u 1.707 küsur km zikretmeliyiz. Yukarıda yerleşmişlerdir. Moskova
saydığımız nehirler ve onların birçok kolları tamamiyle gemi sömürgelerinin hepsinde
işletmeye elverişlidirler. oldugu gibi burada da yerli
ahalinin yüzdesi yıllar geçtikçe
Sibirya’da göller de pek çoktur. Bunların bazılarının suyu düşmekte, kolonize etmek
tatlı, bazılarının tuzlu ve kimisinin de acı tuzludur. îçinden için ge tirilen Rus nüfusu
tuz çıkarılan göller de az değildir. Asya kıtasının en büyük artmaktadır.
tatlı su göllerinden biri olan Baykal Gölü de Doğu Sibirya’da 1926’da % 82.3 Yakut, % 10.4
bulunmaktadır ki, boyu 642 küsur km olup, eni bazı Rus 1956’da % 56.4 Yakut, % Yakut kökenli bir politikacı
yerlerde 85 küsur km kadar çıkar. 35.5 Rus.
Doğusunda Orta Sibir dağları ve kuzeybatısında Doğu 1989 verilerine göre Aysen Sergeyeviç Nikolayev (d.1972)
Sibir dağları bulunmaktadır. Yakutistan’da Anabar, Olenek, Cumhuriyette % 50.3 lük Rus
Lena, Yaba, İndigirka ve Koluma nehirleri bulunur. Ülkenin nüfusuna karşılık Yakut nüfusu 2018’den beri Saha Cumhuriyeti’nin
%20’sinden fazla bölümü kuzey kutbundadır ve 2/3’si yaklaşık 365 bin kişi ile 2. büyük
dağlarla kaplıdır. topluluktur. 4. Başkanı olarak görev yapmaktadır.

58 59