Page 32 - Tuyen tap VTLV 2017
P. 32
Tuyển Tập VTLV 2017
Chắc là khó vì xét cho cùng thì đó là những bí mật quân sự.
Khó tìm thấy câu chuyện văn chương này trong những thư tịch
khả tín nhưng giai thoại thì vẫn đồn đãi, lưu truyền trong dân
gian. “Không có lửa sao có khói hay là chúng ta dễ dãi một
chút, chấp nhận câu chuyện qua lời truyền tụng của nhân gian.
Tư-mã Thiên, đệ nhất sử gia Trung quốc đã không tìm tài liệu
từ những lời nói lưu truyền trong dân gian đó sao ! Và rồi nếu
câu chuyện văn chương có thật thì hoa tầm xuân nở ra xanh
biếc cũng có thật. Phần khẳng định này phải nhờ đến những
nhà nghiên cứu văn học và những nhà thực vật học”
Đi tìm sự thuận lý, chúng ta cần phân biệt lịch sử với văn
chương. Hẳn nhiên có những sự thật lịch sử không cần bàn cãi
như cuộc tranh chấp lịch sử Đàng Trong chúa Nguyễn và Đàng
ngoài Chúa Trịnh, gọi là Trịnh Nguyễn phân tranh là có thật.
Câu nói đầy ẩn dụ của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm
(1491-1585) “ Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân” nói với
chúa Nguyễn Hoàng (1542-1613) sau khi người anh ruột của
ông là Nguyễn Uông đã bị anh rể Trịnh Kiểm giết chết cũng có
thể là thật. Sự kiện gia đình Đào Duy Từ bị bạc đãi do Chúa
Trịnh Đàng ngoài, vì quan niệm kỳ thị “xướng ca vô loài” nên
Đào Duy Từ có tài mà bị chèn ép không ngẩng đầu lên đuợc,
xem ra cũng có thể là thực trong xã hội phong kiến miền Bắc.
Ngoài ra, sự kiện Đào Duy Từ giúp chúa Nguyễn xây Lũy
Trường Dục và Lũy Nhật Lệ còn gọi là Lũy Thầy, nhằm ngăn
chặn quân Trịnh từ Đàng Ngoài là có thực và sự kiện Trịnh
Tráng tiếc rẻ đã bỏ lỡ cơ hội, nên muốn chiêu dụ Đào Duy Từ
về Đàng Ngoài cũng có thể là thật.
Nhưng đem văn chương khoác lên những dữ liệu lịch sử
đó để tạo nên một huyền thoại lại là chuyện cần tìm hiểu kỹ
càng. Theo quan điểm phổ biến, chuyện đối đáp giữa Đào Duy
Từ và Trịnh Tráng không biết có thực hay không, nhưng nếu
có, thì cũng khó mà nói là những lời đối đáp đó chính là lời thơ
của Đào Duy Từ trong bài Nụ Tầm Xuân.
Xét về cấu trúc bài “Nụ tâm Xuân” người ta nhận thấy
nhiều điểm “không thuận lý” khi coi Đào Duy Từ là tác giả của
- 22 - Xây Dựng
