Page 19 - Haydarpaşa Lisesi Simya Kimya 2021

YILIN ELEMENTİ Denizdeki organizmalar bunu
karbon iyonlarıyla birleştirerek kalsiyum
karbonatı üretiyor ve bu canlılar öldüğü
zaman kalıntılarından kireçtaşı oluşuyor ve
bu tekrar ediyor. Böylece karbon yavaş yavaş
atmosfere geri dönüyor.
KARBOn KARBOn ÇEşİTLERİ

Elmastaki karbonlar dört bağ kurarak dört yüz-
lü yapıları oluşturuyor. Grafiti ise düz altıgen
katmanlardan meydana gelen kaygan karbon
atomları oluşturuyor. Bitkilerin gerçekleştirdiği
ayrı bir karbon döngüsü var ki bu canlılar için
olmazsa olmaz.

Bitkiler atmosferden aldıkları karbondioksidi
güneş enerjisiyle oksijene dönüştürüyor ve
organik moleküllerdeki karbonun ilk basama-
ğını oluşturuyor. Daha sonra bu karbon, besin
zincirinden geçerek organik bileşikleri oluşturu-
yor ve solunum yoluyla tekrar havaya dönüyor.

Günümüzde karbonu hayatımızın birçok ala-
nında kullanıyoruz. Karbon temelli fosil yakıtlar
enerjimizin başlıca kaynağı. Ancak biz, faaliyet-
lerimizle karbon döngüsünü bozmaya başla-
dık. Karbonun atmosfere daha çok yollamaya
başladık. Bugün atmosfere, yanardağlardan
100 kat fazla karbon salgılıyoruz. Bu da atmos-
ferdeki karbonu yani karbondioksidi artırıyor.
Son 150 yılda karbondioksit seviyesi milyonda
280 den 412 ye çıktı. Bu olağanüstü element
bizi meydana getirdi. Şimdi ondan faydalanma-
nın yeni yollarını arama zamanı.

Elmas karbonun en eski allotroplarından biridir.
Atomlar bir araya gelerek dört yüzlüleri oluş-
turur. Bunlar da 3 boyutlu halkaları meydana
getirir. Grafit karbonun bir diğer önemli allot-
ropudur ve düz altıgen katmanlardan oluşur.
Elektronlar atomlar içinde serbest hareket
edebilir.

Bugün atmosferdeki karbondioksit oranı 200
yıl öncesine göre iki kat arttı. Atmosfere ya-
nardağlardan 100 kat daha fazla karbondioksit
salıyoruz.

Leo Selim Soikkeli