Page 18 - Haydarpaşa Lisesi Simya Kimya 2021

YILIN ELEMENTİ

KARBOn

Karbon, Latince”carbonium” periyodik tab-
lonun 6.elementidir. En aktif ametal olması
onu bileşiklerin kralı yapıyor. Doğal ve Beşeri
Enerjinin temeli karbondur. Karbon öyle çok
yönlü bir element ki İngiliz Kraliyet Kimya
Topluluğu tarafından ona ‘’elementlerin kralı’’
deniliyor. Karbon aslında yaratılışın elementi.
Dünyadaki varoluşumuzun nedenlerinden biri.
Karbon dünyada en fazla bileşik oluşturabilen
elementtir. 9 milyondan fazla bileşik meydana
getirebiliyor. Peki Karbonun sırrı ne?

Karbon periyodik tablonun 2. periyot 4A gru-
bunda bulunuyor. Değerlik elektron sayısının 4
olması karbonun çok sayıda bileşik yapmasının
önünü açıyor. Karbonda 4 atomluk yer olma-
sı karbonu farklı atomları biribirine bağlayan
dörtlü bir bağlantı noktasına çeviriyor. Karbon
bu sayede çeşitli yapılarda karşımıza çıkıyor.
Düz zincir, dallanmış zincir ve halkasal yapı
bunlardan bazıları. Karbonun özelliklerinden
bir tanesi de kurduğu bağların güçlü ama aynı
zamanda kırılmaz olması. Böylelikle karbon
canlı molekülleri için ideal oluyor. Bu sebeple
organik bileşiklerin tümünün temeli karbondur.

Karbon atmosferimiz için de önemli. Karbon,
oksijen ile tepkimeye girerek bizi kızılötesi
ışınlardan koruyan karbondioksidi oluşturuyor.
Bunun fazla olması abartılı bir sera etkisine
neden olup yaşamı olanaksız hale getirebilirdi.
Neyse ki dünya karbon temelli yaşamın çekir-
deği haline geldi. Dünyanın yavaş bir karbon
döngüsü var.Karbon döngüsünde atmosferdeki
karbondioksit su ile tepkimeye girerek karbonik
asidi oluşturuyor. Böylelikle kayaçlar parçalanı-
yor ve kayaçların içindeki kalsiyum gibi mine-
raller serbest kalıyor.

18