Page 43 - Термоядролық энергетика. Токамак
P. 43
плазманы қажетсіз қоспалардан тазартуды білмейді. Термоядролық реактордың
плазмалық технологияларын эксперименттік әзірлеу үшін болашақ
коммерциялық термоядролық реакторды қолданар алдында тиісті
технологиялар пысықталатын реакторлық технологиялары бар тағы бір
қондырғы — ТОКАМАК салу ұсынылады.
4.1 Токамактағы жүретін процесстер
Токамак (магниттік катушкалары бар тороидальды камера) - басқарылатын
термоядролық синтездің болуы үшін қажетті жағдайларға қол жеткізу үшін
плазманы магниттік шектеуге арналған тороидтық қондырғы.Токамактағы
плазманы термоядролық реакцияларға қажетті температураға төтеп бере
алмайтын камераның қабырғалары емес, арнайы жасалған біріккен магнит өрісі
– плазма колонкасы арқылы өтетін тороидты сыртқы және полоидтық ток өрісі
ұстайды. Плазманы шектеу үшін магнит өрісін пайдаланатын басқа
қондырғылармен салыстырғанда, электр тогын пайдалану токамактың басты
ерекшелігі болып табылады. Плазмадағы ток плазманы қыздыруды және
вакуумдық камерадағы плазмалық колоннаның тепе-теңдігін сақтауды
қамтамасыз етеді. Бұл токамак, атап айтқанда, сыртқы магниттік
катушкалардың көмегімен тороидтық және полоидтық өрістер жасалатын
балама оқшаулау схемаларының бірі болып табылатын жұлдыздандырғыштан
ерекшеленеді.Токамак реакторы қазір ITER халықаралық ғылыми жобасының
бір бөлігі ретінде әзірленуде.Термоядролық плазмадағы оң зарядты иондар мен
теріс зарядталған электрондар өте жоғары энергияға және сәйкесінше жоғары
жылдамдыққа ие. Біріктіру процесін жалғастыру үшін ыстық плазма
бөлшектерін орталық аймақта ұстау керек, әйтпесе плазма тез суытады.
Магниттік оқшаулау біріктіру құрылғылары магнит өрісіндегі зарядталған
бөлшектердің Лоренц күшін сезіну фактісін және күш сызықтары бойымен
спиральды айналдыру фактісін пайдаланады.
