Page 57 - YÜZYILLIK İMZA

Y Ü Z Y I L L I K İ M Z A
4 . 3
Ziraat Bankası’yla ilişkilerin geliştirilmesi çabaları
1926 yılının Temmuz ayında, Ziraat Bankası’nın İtibar-ı Millî Bankası ile
ortaklaşa bir sigorta şirketi kurma planı çerçevesinde, yönetim zorlukları
nedeniyle İş Bankası tarafından bir öneri sunulmuştur. Bu öneri, Ziraat
Bankası’nın Anadolu Sigorta Şirketi’nin sermayesine katılması ve böylece
daha fazla fayda sağlanması üzerine şekillenmiştir. Bu katılımın, her iki
taraf için de daha yararlı olacağı İş Bankası Umum Müdürlüğü tarafından
ifade edilmiştir.38
Ayrıca, Ziraat Bankası’nın ayrı bir sigorta şirketi kurmasını önlemek amacıyla,
bankaya Anadolu Sigorta Şirketi hisselerinden bir kısmının ihraç fiyatıyla
devredilmesi ve böylece Ziraat Bankası’nın şirketle ilişkilendirilmesi üze-
rinde durulmuştu. Gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda, İdare Meclisi
Reisi Mahmut Celâl Bey, bu hususta detaylı açıklamalarda bulunmuş ve
Ziraat Bankası’nın Anadolu Sigorta Şirketi’ne Türkiye İş Bankası ile eşit
oranda ortak olmayı talep ettiğini belirtmişti. Ancak bu talebe karşılık,
yapılabilecek en yüksek fedakârlığın, İş Bankası’nın yüzde 50’lik hissesinden
yüzde 10’unun ve İttihadı Milli’nin %50’lik hissesinden %20’sinin Ziraat
Bankası’na satılabileceği belirtilmişti. Tarafların anlaşması durumunda,
bu meselenin ilk hesap yılının bitiminden sonra hisse senetlerine ait iki
numaralı kuponların iptali yöntemiyle çözümlenmesine karar verilmiş,
ancak bu sürecin gerçekleşmesi için uzun bir sürenin geçmesi gerekmişti.39
4 . 4
Cumhuriyet’in ilanı sonrasında yeni hukuki zemin
1926 yılı, Cumhuriyet Türkiye’sinde sigortacılık sektöründe temel düzenle-
melerin başlangıç tarihi ve tartışmaların yaşandığı bir dönem olarak öne
çıkmıştır. Cumhuriyet’in ilanı sonrasında hazırlanan ilk Ticaret Kanunu,
sigorta sektörüne ilişkin şeffaflık ve kesinliği artırma amacıyla bazı yeni-
likler getirmiştir. 29 Mayıs 1926 tarihli ve 865 sayılı Ticaret Kanunu’nun
13. faslı, sigortalı ile sigortacı arasındaki tüm ilişkileri mal, yangın, karada
ve denizde yabancı sularda nakliyat, hayat, zirai, kaza ve hırsızlığa karşı
sigorta faaliyetlerini düzenlerken, sigorta sözleşmeleriyle ilgili amir hüküm
ve genel şartlara dair maddeleri kapsamış, sigorta işlemleriyle ilgili olarak,
poliçe düzeni ve prim ödeme şartı olmak üzere iki temel hükmüne yer
verilmişti.40 Buna göre, hayat ve yangın sigortası poliçelerinin iki nüsha
olarak hazırlanması ve her iki nüshanın sigortacı ile sigortalı tarafından
imzalanması zorunluluğu bu yeniliklerden biri olarak ortaya çıkmıştır.
Ayrıca, sigorta primlerinin peşin olarak ödenmesi şartı getirilmişti.41 Bu
kanun aynı zamanda, deniz yolculuğu risklerine karşı sigortaya yönelik
düzenlemelerin öncüsü olmuştu. Deniz yolculuğu risklerine karşı sigortaya
ilişkin hukuki zemin üç yıl sonra, 13 Mayıs 1929 tarihli ve 1440 sayılı Kanun
38 39 40 Türkiye İş Bankası İdare Meclisi Tutanakları, 21.7.1926.
Anadolu Sigorta İdare Meclisi Toplantı Tutanağı, 14.9.1926.
865 Sayılı Ticaret Kanunu, 29.5.1926.
41 Stamboul, 20.10.1926.
5 5