Page 80 - YÜZYILLIK İMZA

Y Ü Z Y I L L I K İ M Z A
4 . 2 2
İlk havayolu taşımacılık sigortası
3 Şubat 1933 tarihinde İstanbul’dan Eskişehir aktarmalı olarak Ankara’ya ilk
uçak yolculuğu gerçekleştirilmiş ve bunu takiben 23 Mayıs 1933 tarihinde
Vekiller Heyeti tarafından 2186 sayılı Devlet Hava Yolları İdaresi Teşkilatı
Hakkında Kanun onaylanmıştı. Eskişehir aktarmalı yapılacak olan bu
İstanbul–Ankara seferlerinin bilet fiyatları, sigorta dahil olmak üzere 40
lira olarak açıklanmış ve kaza durumunda ödenecek tazminat ise İş Bankası
ile Anadolu Sigorta arasında yapılmış olan sözleşmeye göre belirlenmişti.85
4 . 2 3
Sigorta şirketleri ve tarifeler
85 1933 yılı Eylül ayında, İstanbul Ticaret Müdürlüğü, sigorta şirketlerine
yönelik bazı şikâyetlere dikkat çeken bir genelge yayımlamıştı. Türkiye’de
faaliyet gösteren yerli ve yabancı tüm sigorta şirketlerinin katıldığı Türkiye
Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi genel kurul toplantısında, belirlenen tarifeler
üzerinden bazı acentelerin yaptığı indirimler ve tarifelerin dışında verilen
primler konusu ele alınmıştı.
Toplantıya katılan bazı temsilciler, bu tür uygulamaların özellikle yerel
sigorta şirketlerinin çıkarlarını zedelediğini ve onlara karşı haksız rekabet
oluşturduğunu belirtmişler ve bu sebeple, tüm şirketlerin resmi tarifelere
uyması yönünde genel bir karar alınmasını talep etmişlerdir. Bu tür uygula-
maların sigorta sektörüne zarar vermesi ve yerel şirketlerin rekabet gücünü
olumsuz etkilemesi nedeniyle Ticaret Müdürlüğü, sektör içindeki uyumun
ve eşitliğin korunması için şirketlerin belirlenmiş kurallara uymalarının
önemine vurgu yapmıştı.
Bazı sigorta şirketleri, bu önerinin kabul edilmesine karşı olduklarını
bildirmiş ve Ticaret Müdürlüğü’ne bir resmi şikâyet dilekçesi sunmuşlardı.
Müdürlük bu konuda harekete geçerek, sektörde düzeni koruma ve haksız
rekabeti önleyerek piyasanın istikrarını koruma amacıyla yapıldığı fikrini
doğuracak şekilde, belirlenen tarifelerin tam olarak uygulanmasının öne-
mini tekrar belirtmiş ve tarifeler dışında indirime giden şirketlerin yasal
işlemlerle karşı karşıya kalacaklarını açıklamıştı.
Eylül 1933 tarihli La Reassurance dergisinde, Türkiye’deki yangın sigortası
şirketlerinin işleyişine dair önemli bir yazı yayımlanmış, tüm şirketlerin
devlet tarafından onaylanan tek tip bir tarifeyi benimsemek zorunda oldukları
ve tarifede yapılacak herhangi bir değişikliğin cezai yaptırımlara yol açacağı
belirtilmişti. Ancak yazıya göre deneyimler, eski düzenlemenin yetersiz
olduğunu göstermiş ve bazı acentelerin tarifedeki oranları düşürmek yerine,
sigorta primleri üzerinden müşterilere indirimler sunarak yasayı aşmanın
yollarını buldukları ortaya konulmuştu. Bu durumu düzeltmek amacıyla,
Türkiye’deki yangın sigortası şirketlerinin genel müdürleri ve yöneticileri-
nin bir araya geldiği genel kurul toplantısında, Union’un Türkiye direktörü
Stamboul, 24.11.1933, Detaylı bilgi için bkz.: Mieczyslaw Budek, “Turkish Commercial Aviation”,
The Journal of Air Law and Commerce, Vol. 23, Is. 4, Autumn 1956.
7 8