Page 72 - metallurgy

‫‪ -2‬عيوب خطی‪:‬‬

‫مهم ترین عیب خطی یا تک بعدی ‪ ،‬نابجای می باشد ‪ .‬نابجای ها مسئول پدیده ی لغزش می باشند‬
‫که اک یت فلزات از طریق حرکت نابجای ها تغیت شکل پلاستیک می دهند ‪ .‬نابجای ها تمام پدیده های‬

‫کرنش سخ ین ‪ ،‬نقطه ی تسلیم ‪ ،‬خزش ‪ ،‬خست یکی و شکست را توجیه می کند ‪.‬‬
‫نابجای ها بر اساس نسبت به جها یی که خطوط نابجای و بردار برگرز با یکدیگر دارند ‪ ،‬به سه‬

‫دسته ی نابجای ساده (لبه ای ) ‪ ،‬پی یحی و مختلط تقسیم بندی می شود ‪.‬‬

‫الف ) نابجاین لبه ای‬
‫در شبکه کریستالی ‪ ،‬نابجای ها عیویی هستند که در امتداد یک خط در شبکه دیده می شوند‪ ،‬بدین‬

‫جهت است که جزء عيوب خطی به شمار می آیند‪.‬‬
‫نابجایی لبه ای را می توان از نظر هندسی انتهای یک نیم صفحه اتمی اضا یف که ب یی دو صفحه اتمی‬
‫از یک شبکه قرار گرفته و یا به عبارت دیگر عدم وجود یک قسمت از یک صفحه اتمی در شبکه‬

‫کریستالی فرض کرد‪ .‬بدین صورت در شبکه نقایض به نام خطوط نابجای به وجود می آید‪.‬‬

‫نشان می دهند‪ .‬در این علامت خط عمودی در جهت نیم‬ ‫یک نابجای را با علامت های‬

‫صفحه اضا یف است و خط اف یق‪ ،‬صفحه اتمی شبکه را (در بحث تغیت شکل صفحه لغزش می نامیم)‬

‫‪.‬در واقع خط نابجای فصل مش یتک نیم صفحه ی اضا یف با آنجای که در تماس ( صفحه ی لغزش )‬

‫است ‪.‬‬

‫‪A‬‬

‫‪AB‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬
‫خط نابجای‬ ‫لغزش کرده‬ ‫لغزش نکرده‬

‫‪B‬‬

‫تصویر شماره ‪ – 59‬نحوه ی اثر نابجای برای تغیت شکل‬

‫کمی ین که برای تعی یی مقدار و جهت این عیب به کار می رود یک کمیت برداری است که به‬
‫نام بردار برگرز ‪ ⃗ ‬نامیده می شود‪ .‬مقدار و جهت این بردار به کمک طی مستی حول خط نابجای‬
‫تعی یی می شود‪ .‬بدین منظور نقطه ای را برای رشوع مست بر روی شبکه انتخاب کرده و همانگونه که‬
‫در شکل نشان داده شده فواصل اتمی مساوی را در جهات قائم و افق (به نام دور برگرز) طی می کنیم‪.‬‬
‫برداری که نقطه پایان مست را به رشوع وصل کند‪ ،‬بردار برگرز را نشان می دهد‪ ..‬اندازه این بردار‬

‫م یصرب صحیحی از واحد شبکه و جهت آن عمود بر خط نابجای است‪.‬‬

‫‪72‬‬

‫‪https://t.me/material‬‬