Page 9 - SAYI6

Nisan 2015 tarihinde Malta, interseks bireylere rıza

olmadan cerrahi müdahaleyi yasaklayan ilk ülke
oldu. Hemen ardından, aynı sene içerisinde, Avrupa
Konseyi interseks bireylerin bu cerrahi düzenlemeye
girmeme hakkı olduğunu beyan etti. Geç de olsa,
kısıtlı da olsa, bir yasal tanınmışlığa sahipti artık
interseks bireyler. Yalnız aynı şeyi toplum için
söylemek henüz mümkün değildir. Bu bireyler
sağlıkta, eğitimde, iş çevresinde, sporda, halk
hizmetlerinde büyük ayrıma uğramaktalar. Güney
Afrikalı bir orta mesafe koşucusu olan Caster
Semenya, bir kadın olarak doğmuştur ve şu anda da
hayatını bir kadın olarak sürdürüyor. Ama
genotipinde XY kromozomları bulunmaktadır.
Ülkemizde de nadir görülmeyen 5-alfa-redüktaz
enzim eksikliği sendromuna sahiptir -yani hormonsal
açıdan bir kadındır ancak testosteron seviyesi
ortalama bir genotipik kadınınkinden daha fazladır.
Kadınlar kulvarında yarışan bir atlet olduğu için

bunun ona haksız avantaj sağladığı tartışılırken,
dünya şampiyonu yüzücü Michael Phelps’in
vücudunun daha az laktik asit üretmesi ve bunun
sonucunda da daha zor yoruluyor olması, bu
gündemlerde yerini almamıştır. Malta, Güney Afrika
ve Avusturalya gibi ülkeler net şekilde interseks
bireylerin haklarını korusa da, dünyanın geri
kalanında böyle bir uğraşa pek rastlayamıyoruz ne
yazık ki.
Cerrahi müdahalenin gerekliliği, tartışmalı bir konudur. Çoğu interseks birey zaten doğdukları şekilde
hayata sorunsuz devam edebilecek herhangi rastgele bir insandan farksızdır ve de bu ameliyat
dayatması çoğunlukla topluma uyum sağlamaları, bir kalıba girmelerinin istenmesi sonucudur.
İnterseks bireylere karşı olan ‘taraf seçme’ baskısı ve dayatmalar, interseks bireylerdeki cinsiyet
disforisini arttırmaktadır. Bazı interseks bireyler bu psikolojik baskıya ve toplum dayatmalarına ömür
boyu katlanmaktansa, bir ‘taraf seçmeyi’ tercih ederler. Androjenik duyarsızlık gibi gonadal kanser
risklerinin yükseldiği durumlarda da bazen ameliyat tercih edilir. Ancak bu tür durumlarda düzenli
izlemler ve taramalar da yeterli olacaktır.

İnsanlarda hermafroditizm görülmez, çünkü insandaki ‘birden fazla cinsiyetin özelliklerini barındırma’
durumu, döllenme sağlama derecesinde fonksiyonel değildir ve tek bir sebepten kaynaklanmaz.
İnsanlarda hermafroditizm dendiği zaman, akla bunun öncesinde interseks kelimesi gelmelidir. Çünkü
insanlardaki hermafroditizmin karşılığı budur. İnterseks bireylerin hakları her ne kadar önem
kazanmışsa da, henüz yeterli değildir. Bu bireylere yapılan haksızlıklar ve rızasız cerrahi uygulamalar
günümüzde de sürmektedir. Bilmemiz ve yaymamız gereken şey, bunun tamamen normal olduğu ve
diğer insanları kalıplara sokmamaya çalışmamızdır.