Page 160 - SHS Khoa học tự nhiên 8 - Bản in thử

1. Tuy n yên

Tuy n yên ti t ra các hormone kích thích ho t đ ng c a nhi€u tuy n n i ti t khác trong
cơ th , đ ng th i ti t ra hormone nh hư ng đ n s tăng trư ng c a cơ và xương, s trao
đ i nư c th n, s co thˆt cơ trơn t cung, ti t s„a tuy n vú (Hình 38.2).

Tuy n Vú
trên th n
Da Prolactin
ACTH Oxytocin

MSH ADH
Th n
Gonadotropins
GH
Xương TSH
Bu ng tr ng
Cơ Tuy n giáp Tinh hoàn

Hình 38.2 Các hormone c a tuy n yên và cơ quan ch u tác d‚ng c a chúng
2. Tuy n giáp

Tuy n giáp ti t ra hormone thyroxine (TH). Hormone này cha iodine, có vai trò quan
tr ng đ
i v i quá trình trao đ i ch t và chuy n hoá năng lư ng trong t bào. Ngoài ra, tuy n
giáp còn ti t hormone calcitonin tham gia đi€u hoà calcium và phosphorus trong máu.

3. Tuy n tu
Tuy n tu‚ v a ti t d ch tiêu hoá đ vào tá tràng (chc năng ngo i ti t) v a ti t các hormone
(chc năng n i ti t), do đó tuy n tu‚ đư c g i là tuy n pha. Tuy n tu‚ ti t hai lo i hormone
là insulin và glucagon. Hormone insulin chuy n hoá glucose trong máu thành glycogen
d tr„ gan, dn đ n gi m đư ng huy t khi đư ng huy t tăng, còn hormone glucagon có
tác d
ng ngư c l i.

4. Tuy n trên th n

Tuy n trên th n ti t ra adrenaline và noradrenaline có vai trò làm tăng nh p tim, co m ch,
tăng nh p hô h p, dãn ph qu n và góp ph n làm tăng đư ng huy t khi đư ng huy t gi m.
Đ ng th i, tuy n trên th n còn ti t các lo i hormone khác có vai trò đi€u hoà n ng đ
glucose, mu
i sodium và potassium trong máu; đi€u hoà sinh d
c nam, gây nh„ng bi n
đ i đ c tính sinh d
c nam.

5. Tuy n sinh d c
Tuy n sinh d
c là tinh hoàn ( nam) và bu ng trng ( n„). Tinh hoàn ti t ra hormone
testosterone kích thích s sinh tinh trùng nam; bu ng trng ti t ra hormone estrogen
kích thích s phát tri n và r
ng trng n„. C hai hormone này đ€u gây ra nh„ng bi n
đ i cơ th tu i d y thì c a c nam và n„.

1. Nêu chc năng c a các tuy n n i ti t.
2. Em hãy gi i thích vì sao ho t đ ng c a các hormone tuy n tu‚ giúp n đ nh lư ng
đư ng trong máu. Quá trình ti t hormone đi€u hoà đư ng huy t b r
i lo n có th
dn đ n h u qu gì?

158