Page 83 - 25_LiryDram_2019

arenę walki. Tym sposobem poetka wpro- wadza nowe spojrzenie na sztukę wizual- ną, atomizując i syntezując obraz poetycki, stwarza klimat dla konceptualnej zabawy, a z drugiej strony uświadamia czytelnikowi, że istnieją poglądy, według których wszyst- kie istniejące światy są obrazami namalowa- nymi przez umysł4.
Natomiast miniaturę Róża należy postrzegać jako dynamiczną syntezę wszystkich możli- wych skojarzeń, które niesie nazwa tej fe- nomenalnej rośliny. I tym razem poetka, komponując wiersz o wymowie symbolicz- nej, porusza się w sferze mistyki. Poprzez poetycki obraz, zawierający podstawowe atrybuty róży jako symbolu czytelnego i dla chrześcijan, i innych wyznań, stwarza kultu- rowy komunikat, że dane zostało takie pięk- no, które zachwyca swoim widokiem nawet nieuważnych:
Nie można przegapić róży
Na bezdrożu dobiega
zdyszana pięknem
i co więcej, zadziwiając kojącym zapachem, nawet w pustkowiach wypełnia jakąś tajem- niczą misję:
unosi się
różanym zapachem (...)
w niepodzielne serce
istnienia
Prawie każdy, kto zetknie się z powyż- szym tekstem o róży, czyli różanym por- tretem-pejzażem z niepodzielnym ser- cem istnienia (w buddyzmie serce ozna- cza sedno, jądro, istotę rzeczy), musi za- dać sobie podstawowe pytanie: dlaczego
poetka podkreśla ten subtelny urok i de- likatny wdzięk uzbrojony w kolce nie do uściśnięcia? Czemu służy ten kontrast? Czy róża jest stworzona tylko do podziwia- nia? Topos róży w literaturze znany jest od czasów starożytnych mitów, a na prze- strzeni dziejów zamienia się w bardzo zło- żony symbol. Ponieważ dla Persów róża była królową ogrodu – słowo róża ozna- cza w ich języku kwiat. Również antycz- ni Grecy cenili różę, więc stała się atry- butem Afrodyty, bogini miłości. Biel płat- ków symbolizowała czystość, czerwień – męczeństwo, natomiast czerń płatków w literaturze młodopolskiej symbolizowa- ła śmierci i przemijanie. Dlatego słusznie w Słowniku symboli autorstwa Władysła- wa Kopalińskiego zwraca się szczególną uwagę na przeciwstawność znaczenia sło- wa róża, która może być symbolem miło- ści – zarówno tej duchowej, jak i zycznej, symbolem życia – cnotliwego i rozpustne- go, zmartwychwstania i śmierci (przemi- jania). Poprzez miniaturę z toposem róży poetka ukazuje dwoistą naturę zjawisk, gdyż ten wyjątkowy kwiat symbolizuje coś pięknego i równocześnie sprawiające- go ból. Tak pojmowana róża może być dla poetki alegorią samego życia, gdy zapach jak dusza unosi się ku górze i kieruje ku jakiemuś absolutowi. Poetycki obraz, pod- kreślający dualistyczne ujęcie życia, wień- czy w całość ponadziemska (nadrealna) metafora serce istnienia. Zatem podziwia- nie piękna róży skojarzone jest z doskona- łością i symbolicznym wyrażeniem meta- zycznych doznań, gdyż poezja, posiada- jąc zdolność mówienia językiem „tego, co niewysłowione”, może nam tylko szepnąć, czym „jest” życie5.
październik-grudzień 2019 LiryDram 81