Page 14 - 07_LiryDram
P. 14
ciepły w brzmieniu głos, wdzięk, działały na zmysły i budziły skrajne emocje. Była piękna. Fiołkowłosa, czysta, uśmiechnię- ta – charakteryzował Safonę współczesny jej poeta Alkajos. O jej urodzie świadczą zachowane wizerunki przedstawiające ko- bietę smukłą, o subtelnych rysach, wyrazi- stych, migdałowych oczach, pełnych, zmy- słowych ustach, z lirą w dłoni.
Nic dziwnego, że zwrócił na nią uwagę – i to gdy była w podeszłym wieku – przystoj- ny młodzieniec imieniem Faon. Niestety, to poetka zakochała się nieszczęśliwie w mło- dziku. Według legendy – zrozpaczona jego niewiernością, rzuciła się ze skały do mo- rza. Miałaby wtedy 60 lat.
Ale poetki – te czarodziejki słowa – są wiecznie młode! Nie dziwmy się zatem Sa- fonie, tak jak polskiej poetce Marii Konop- nickiej, do której, z kolei, nieodwzajemnio- na miłość pchnęła do aktu samobójczego młodszego od niej o 23 lata mężczyznę. Safona zdobyła uznanie jeszcze za życia i wkrótce po śmierci.
W Syrakuzach wystawiono jej pomnik, wi- zerunki umieszczano na rzeźbach, mone- tach, czarach.
Cenili ją, m.in. Solon, Herodot, Arystofa- nes. W Rzymie wspominał ją Horacy, Owi- diusz – autor Listu Safony do Faona. Średniowiecze zignorowało poetkę. Jej „amoralne” wiersze były na indeksie. Ale już w renesansie cenili poetkę Petrarca i Bocaccio. W Polsce Jan Kochanowski, który ukochaną córeczkę Orszulkę nazy- wał Safo słowiańska i przełożył wiersze Do Anny i Do miłości.
Zainteresowanie Safoną i jej twórczo- ścią „wybuchło” w okresie romantyzmu. W Niemczech piszą o niej m.in. Schleglo-
wie, Grillparzer tworzy sztukę o Safonie, muzykę komponuje Weber. W Anglii Tho- mas Moore, Byron, Swinburne. We Francji Lamartine, pani de Staël.
W Polsce w XVIII w. przełożył parę pieśni Franciszek Kniaźnin, a Jan Czeczot – po- eta romantyczny, napisał scenę liryczną Safo.
W okresie Młodej Polski tłumaczył i para- frazował wiersze poetki Pietrażycki.
W okresie dwudziestolecia międzywojen- nego tłumaczył wiersze Safony prof. filolo- gii klasycznej Stefan Srebrny.
W czasach już obecnych: Janina Brzostow- ska, Aleksander Nawrocki, Nikos Chadzini- kolau.
Zauroczenie poetką grecką i jej osobisty dramat odzwierciedla piękny wiersz Róże dla Safony Marii Pawlikowskiej-Jasnorzew- skiej.
[...]
Poetka, samobójczyni
Loki rozwiane fiołkowe
Nad wodą stoi.
„Safo, co chcesz uczynić”?
– Chcę morze zarzucić na głowę By nikt nie dojrzał łez moich.
Ale oddajmy głos samej Safonie. W przej- mującym wierszu ukazuje rozpacz starze- jącej się kobiety, wciąż „łakomej erosu”. Myśli o sobie?
Gdyby z moich piersi znów mogło pocieknąć mleko
a brzuch mógł wytrzymać ciężar nowych dzieci
chętnie bez lęku poszłabym do łoża uszczęśliwionych.
12 LiryDram kwiecień-czerwiec 2015
