Page 18 - 07_LiryDram

Wśród fragmentów jambów Semonidesa z wyspy Samos (VII/VI w. p.n.e.) słynna jest satyra na kobiety. Typy kobiet wywo- dzi on od żywiołów i od różnych stworzeń, przedstawia dziewięć typów negatywnych pochodzących od: świni, lisicy, suki, ziemi, morza, oślicy, łasicy, klaczy, małpy oraz jeden typ pozytywny wywodzący się od pszczoły. Poeta elegijny Fokylides z Miletu (VI w. p.n.e.) był autorem układanych w dystychach elegijnych i w heksametrach wskazówek moralnych. Mimnermos z Kolo- fonu (VII w. p.n.e.) pisał elegie wojenno-hi- storyczne oraz opiewał miłość do ukocha- nej klarnecistki Nanno.
Silnie zaznaczał swą indywidualność Ana- kreont z Teos w Azji Mniejszej (VI w. p.n.e.). Jego twórczość obejmuje elegie, pieśni mi- łosne i biesiadne oraz utwory jambiczne. Erotyki Anakreonta są utrzymane w lek- kim, żartobliwym tonie, natomiast wiele zjadliwych inwektyw zawierają jego jamby. Dźwięczne i wykwintne wiersze Anakre- onta znalazły licznych naśladowców. Te właśnie anakreontyki, dużo późniejsze od zachowanej tylko we fragmentach poezji Anakreonta, utrwaliły imię poety w następ- nych wiekach.
Niejako poza głównym nurtem rozwoju po- ezji greckiej narodziła się i doszła do wiel- kiego rozkwitu tzw. melika eolska, której ojczyzną była wyspa Lesbos. Sam termin melos – pieśń używany był przez Greków jako określenie poezji komponowanej do wtóru liry czy cytry dla wykonania solowe- go, w odróżnieniu od liryki przeznaczonej dla chóru.
Tradycje poezji lesbijskiej sięgały czasów znacznie wcześniejszych niż epoka Alkajo- sa i Safony. Legenda grecka opowiadała, że
kiedy Orfeusza, słynnego poetę i śpiewaka trackiego, rozszarpały oszalałe bakchantki, a jego głowę i lirę wrzuciły do rzeki Hebros, prądy uniosły je ku morzu aż do wyspy Les- bos, do miasta Antissa, gdzie głowę pocho- wano, lirę zaś zawieszono w świątyni Apol- lina. Opowieść ta ilustrowała fakt, że wyspa Lesbos stała się w pewnym okresie jednym z najważniejszych ośrodków muzyki i poezji w całym świecie greckim. Najsławniejszy- mi poetami z tej wyspy, żyjącymi przed Sa- foną i Alkajosem, byli Terpandor oraz Arion z Metymny.
Safona [gr. Sappho lub Psappho] (VII/VI w. p.n.e.) pochodziła z Eresos na Lesbos i należała do arystokratycznego rodu. Mia- ła trzech braci. Wcześnie straciła ojca jako sześcioletnia dziewczynka. Nowym miej- scem pobytu Safony i jej rodziny stała się Mitylena, główne miasto Lesbos, słynące z piękności. Jakiś czas przebywała na wy- gnaniu na Sycylii. Wyszła za mąż za boga- tego kupca z Andros, Kerkylasa, urodziła córkę Kleis, wcześnie owdowiała, wreszcie w nieco późniejszym wieku nawiązała nie- szczęśliwy romans z młodym żeglarzem Faonem. Według legendy stało się to po- wodem jej samobójczej śmierci w wyniku skoku do morza ze Skały Leukadyjskiej. Dziewczęta mityleńskie od wczesnych lat życia uczyły się muzyki, poezji, tańca, tych wszystkich sztuk pięknych, które dodawały uroku wytwornemu życiu w arystokratycz- nych domach. Szczególną rolę wychowaw- czą odgrywały tu kluby czy kółka dziewcząt, thiasoi, prowadzone przez nauczycielkę- -mistrzynię, która uczyła swoje wychowan- ki tych wszystkich pięknych rzeczy. Jedno z takich kółek prowadziła Safona. Należeć
16 LiryDram kwiecień-czerwiec 2015