Page 29 - 07_LiryDram

stanów, ról, jakie przyjmuje kobieta. Poja- wiają się u niej zarówno zakonnica, matki z niemowlętami, rodzona siostra Iza jako amazonka, damy, japonki, zarówno matrony, jak i dziewczątka z kokardami we włosach, nawet Cyganka. Samą siebie uwieczniła wielokrotnie w różnych sytuacjach. Na por- tretach i zdjęciach widzimy pewną siebie, ale najczęściej smutną kobietę.
Udało jej się być samodzielną i utrzymy- wać się z malarstwa, co w tamtych czasach nie było częstym zjawiskiem. Na prze- strzeni wieków mało było dopuszczanych do głosu wybitnych malarek. Znane są z przeszłości takie mistrzynie jak Lavinia Fontana, Sofonizba Anguissola czy Arte- misia Gentileschi, lecz mogły one rozwijać
się tylko za przyzwoleniem rodziny, były same córkami malarzy albo arystokratów. W dziedzinach intelektualnych było po- dobnie, Maria Curie-Skłodowska nigdy nie rozwinęłaby swego talentu, gdyby nie jej mąż, Piotr Curie.
Fala feminizmu odkryła wielkie malarki i ge- niuszki innych dziedzin. Trochę przewrotnie pyta o miejsce kobiety w sztuce, powstała w latach 80-tych, grupa artystek i aktywistek Guerilla Girls: „Czy kobieta musi być naga aby wejść do muzeum?”. Tak postawiona kwestia dotyczy oczywiście procentowego udziału aktów żeńskich na płótnach, przy czym większość dzieł malują mężczyźni. Olga Boznańska żyła w czasach, gdy ruch sufrażystek, tak zwanego feminizmu
Olga Boznańska w pracowni w Krakowie, fot. nieznany, ok. 1920; Muzeum Narodowe w Warszawie
kwiecień-czerwiec 2015 LiryDram 27