Page 67 - 18_LiryDram-2018_d

Poetka lubelska
Alicja Patey-Grabowska
L osy Franciszki Arnsztajnowej, przyja- ciółki Józefa Czechowicza, były nie- zwykle dramatyczne. Tak jak Zuzanna Gin- czanka poniosła śmierć z rąk hitlerowców, ale straciła również córkę (nie wiadomo, czy obie rozstrzelano w warszawskim get- cie, czy zginęły w Treblince). W 1930 roku zmarł jej mąż, lekarz i społecznik cieszący się ogromnym szacunkiem i uznaniem, czego dowodem był pogrzeb w Lublinie, w którym uczestniczyło 10 tysięcy ludzi. W 1933 roku zmarł ukochany brat, znany za granicą lozof Emil Meyerson. W 1934 roku straciła syna – lekarza (zmarł na gruźlicę) i wnuka. W roku 1939 zginął serdeczny przyjaciel, z którym w 1932 roku zakładała Związek Literatów Lu-
belskich, poeta Józef Czechowicz. Dzieciństwo i młodość nie zapowiadały tak dramatycznych losów. Urodziła się 19 lu- tego 1865 roku w rodzinie inteligenckiej, patriotycznej, pochodzenia żydowskiego. Ojciec, Bernard Meyerson, był dyrekto- rem Towarzystwa Krajowego Miejskiego w Lublinie, matka, Malwina z Horowitzów (wnuczka rabina Ariela Horowitza), była autorką powieści, jak np. Dawid, Z ciasnej
strefy, których fabuła dotyczyła stosunków polsko-żydowskich.
W swojej krótkiej biogra i, opublikowanej w 1938 roku, poetka pisze: „(...) Lata dzie- cinne spędziłam w żywej jeszcze atmosfe- rze powstańczej pod wpływem matki, rze- telnej patriotki, rozsądnej i bardzo oczyta- nej niewiasty. Dom bardzo kulturalny, wy- chowanie staranne, wczesne zaznajomie- nie z arcydziełem literatury”.
O patriotyzmie i społecznikostwie poetki, wyniesionym z domu rodzinnego, świad- czy to, że już jako 14-letnia dziewczyn- ka, harcerka, walczyła z analfabetyzmem, dając lekcje polskiego dzieciom i doro- słym. W czasie I wojny światowej działa- ła w POW, potem w Związku Pracy Oby- watelskiej Kobiet. W kamienicy przy ul. Złotej w Lublinie, po poślubieniu lekarza Marka Arnsztajna, prowadziła archiwum POW, a w piwnicy trzymała umundurowa- nie i uzbrojenie dla całego plutonu.
W swojej biogra i tak pisze poetka o swo- im wykształceniu: „Książki, książki i jesz- cze raz książki. Poza tym matura gimna- zjalna w Lublinie, egzamin nauczycielski.
styczeń–marzec 2018 LiryDram 65