Page 73 - 22_LiryDram_2019

popowstaniowym wiedzą powszechną. Maurycy Mochnacki w Powstaniu naro- du polskiego zauważa, że Żydzi ochrzczeni utrzymują kontakt ze swoim narodem: „Żyd chrzczony dla jakiejkolwiek przyczyny nie przestaje życzyć lepszego losu swemu naro- dowi; nie przestaje nawet, jeśli tylko może, podejmować starań w tym celu. I to jest, jak sądzę, najpiękniejszą cnotą neo tów! Co ród Jakuba obchodzi, co go boli, uciska, co go uszczęśliwić może, to nie jest i nigdy nie po- winno być obojętne dla nowego wyznawcy wiary Chrystusowej”.
Wprowadzenie w rewolucyjne inferno Kra- siński zaczyna także od ukazania podobo- zu Przechrztów. Wspierając rewolucję, dążą do tego, by po jej zwycięstwie wykorzystać wewnętrzne sprzeczności w obozie władzy i, stając się języczkiem u wagi, doprowa- dzić do wzajemnego wyniszczenia różnych frakcji, a nalnie – zapanować nad świa- tem. Protokoły Mędrców Syjonu w oprawie rewolucyjnej.
Zwróćmy jednak uwagę, że to dzięki Prze- chrzcie możemy wraz z hrabią Henrykiem podpatrzyć nocne życie plebejskiego obo- zu. Aktualizuje się tu odwieczna funkcja spełniana przez Żydów – funkcja łączenia. Jak wątek teologii judaistycznej łączy prze- słanie Starego Testamentu z Nowym, jak pierwszym człowiekiem, który opisał pań- stwo Mieszka, był Żyd Ibrahim Ibn Jakub, jak Jankiel noszący wieści w Panu Tade- uszu, tak Przechrzta w rewolucyjnej rze- czywistości Nie-Boskiej realizuje zadanie połączenia (oczywiście w sensie komuni- kacyjnym, zapoznania się) obozu arysto- kracji z rewolucją. Przechrzta jest nie tyl- ko posłem, ale także news-manem umoż- liwiającym spotkanie hrabiego Henryka
z Pankracym. Krasiński zręcznie podpatrzył i wykorzystał tu odwieczną cechę europej- skich Żydów – ludzi przenoszących wiado- mości, jedynego czynnika mobilnego w za- siedziałych, feudalnych strukturach. Po- dobnie spiskowa struktura historii przeka- zana została w Irydionie, ale w tym, jak pi- sał Stefan Treugutt, „rzymskim dramacie o polskim powstaniu”, rolę przechrztów z Nie-Boskiej biorą na siebie szatany. Trzeba pamiętać, że oba wielkie drama- ty są odniesieniami Krasińskiego do trage- dii klęski powstania listopadowego. Są je- go, niewątpliwie uwarunkowaną własnym widzeniem rzeczywistości i historii, autor- ską oceną przyczyn upadku, oznaczeniem źródeł klęski. 14 lipca 1832 roku pisał Kra- siński do Henry’ego Reeve’a: „Klubiści nas zgubili. O ich szaleństwie, o ich wściekło- ści nie możesz mieć nawet wyobrażenia. Ci nędznicy, szewcy, Żydzi wychrzczeni i chci- wi pieniędzy krawcy, którzy nic nie wiedzą o Polsce i o jej przeszłości, postanowili robić majątek, zarabiać, spekulować, wieszając, rzucając oszczerstwa, podburzając, a te- raz wypisują broszury przeciw wszystkie- mu, co u nas naprawdę szlachetne i wiel- kie. Oni to nazywają arystokracją; ale je- śli mnie kochasz, wierz mi i wiedz, że poza arystokracją nie ma w Polsce nic, ani zdol- ności, ani światłych umysłów, ani oświece- nia. Nasz trzeci stan to bzdura; nasi chło- pi to maszyny. My tylko stanowimy Polskę”. Opinia ta została sformułowana w sposób wyraźnie przerysowany, na użytek niezna- jącego polskiej historii ani polskiego pie- kła angielskiego przyjaciela. Nigdy więcej swego przywiązania do arystokracji w po- łączeniu z tak wyraźnym zdyskredytowa- niem innych warstw społecznych Krasiński
styczeń-marzec 2019 LiryDram 71