Page 30 - 08_LiryDram

Hymn do Wolności (Imnos is tin Ekefterian) uznany od 1864 r. za narodowy hymn Grecji (muzykę skomponował w 1828 roku Niko- laos Mandzaros). Utwór ten został natych- miast przetłumaczony na wiele języków, np. włoski, angielski, francuski, podsycając tym samym ruch filhelleński w Europie. Za ten utwór Juliusz Słowacki nazwał Solomosa Pindarem nowożytnej Grecji (Podróż do Zie- mi Świętej z Neapolu, Pieśń III, w.49-54).
Z gorzką prawdą poeta wyrażał w nim cier- pienia narodu greckiego, upokorzenia i po- niewierkę, bezwzględność wroga i niewoli, atakował świat przemocy i tyranii, opiewał bohaterstwo, wolność i przyszłość narodu. Wolność nabierała historycznego znacze- nia, była utożsamiana z Grecją, bo wyła- niała się ze zgliszcz, popiołu i kości bojow- ników:
O, poznaję brzeszczot miecza, groźne ostrze z dawnych lat. I spojrzenie przenikliwe, które siłą mierzy świat.
Witaj, witaj, o Wolności, mężna jak za dawnych lat,
bo ty z Greków kości świętych, o Wolności, witaj nam! 3
To antyczna siła przodków, to bohater- ski duch, który wyłania się z grobów dla wsparcia rewolucji, wiary i nadziei. Wol- ność prostuje swoje plecy, staje naprzeciw jak skała, na której tłuką się zdziczałe fale, wyciąga ramiona i obejmuje mały kraj, wy- ciąga miecz i grozi każdemu, kto kieruje się przemocą i hańbą. Jak rodzicielka bestia, której zabrano pociechy, woła, krzyczy, do- maga się odwetu i katharsis. „W żadnym
okresie i w żadnym narodzie wolność nie znalazła bardziej wartościowego piewcy”, pisał poeta i historyk Spiridon Trikupis.
Z tego samego klimatu wywodzi się liryczna elegia Na śmierć lorda Byrona (Is to tana- to tu Lord Bairon) napisana w 1824 roku, w której poeta opiewał zalety umysłu i ser- ca barda poezji romantycznej, atakował An- glię za wrogi stosunek do walczącej Grecji. Utwór składał się ze 166 strof czterowerso- wych ośmiosylabowych o stopie trocheicz- nej. W ten sposób poeta osiągnął to, co naj- bardziej cenił w twórczości Rigasa Fereosa, mianowicie bezpośrednie porozumienie z narodem, służenie narodowi i wolności. Wolność i język stały się naczelnym hasłem. „Nie myślę o niczym, jak tylko o wolno- ści i języku” – pisał w następnym utworze Dialog (Dialogos, 1824). Już nie tylko po- etyckimi, ale i naukowymi argumentami bronił języka dimotiki, atakował archaistów, m.in. Koraisa, wołając: „Nikt nie ma prawa zmieniać języka narodu”. Język więc jako wartość narodową stawiał on obok wolności ojczyzny.
Następny utwór Kobieta z Zakinthos (I gi- neka tis Zakinthos, 1826), należy do ar- cydzieł greckiej prozy poetyckiej. Poeta opisuje w nim dramat wygnańców z Mes- solongi, bastionu greckiej rewolucji. Pro- test poety przeciwko bezdusznej posta- wie bogatych z wyspy, odmawiających pomocy, przekształcił opowieść w gorzki paszkwil. Deprecjacja wartości ludzkich, prostota biblijnego zapisu przypomina tu Apokalipsę.
Do arcydzieł literatury greckiej zaliczyć należy poemat Wolni oblężeni (Elefteri po- liorkimeni), napisany w 1826 roku, kiedy miasto, twierdza rewolucji greckiej, Messo-
28 LiryDram lipiec-wrzesień 2015