Page 9 - ประวัติศาสตร์สากล ม 4-6
P. 9
๑.๑ ความหมายของอารยธรรม(Civilization)
อารยธรรม ได้แก่ วัฒนธรรมข้ันสูง หรือความเจริญด้านวัฒนธรรมในลักษณะของสังคมเมือง คาว่า Civilization มีรากศัพท์มาจากคาว่า Civitas ในภาษาละติน มีความหมายว่า “เมืองใหญ่” หรือ “นคร” ดังน้ัน สังคมท่ีมีอารยธรรมจึงหมายถึงสังคมที่มีความเจริญก้าวหน้าแบบสังคมเมือง เป็นความ เจริญรุ่งเรืองที่มีการประสานความร่วมมือระหว่างสมาชิกในสังคม สังคมเมืองมีโครงสร้างของสังคม ที่เป็นระบบ และมีสมาชิกที่มีความสามารถและความชานาญพิเศษในการคิดประดิษฐ์ ตลอดจน สร้างความเจริญก้าวหน้าให้แก่สังคมอยู่เสมอ
อารยธรรมไม่สามารถเกิดข้ึนเองได้โดยอัตโนมัติ หากแต่เป็นพัฒนาการความเจริญที่มี รากฐานมาจากวัฒนธรรมต่าง ๆ อารยธรรมสาคัญของมนุษย์ เช่น การประดิษฐ์ตัวอักษรเพื่อใช้บันทึก เหตกุ ารณแ์ ละสอื่ สารความรสู้ กึ นกึ คดิ จะไมส่ ามารถเกดิ ขน้ึ ไดใ้ นสงั คม ถา้ หากมนษุ ยใ์ นสงั คมนนั้ ปราศจาก ภาษาทใ่ี ชส้ อื่ สารกนั ภายในกลมุ่ ของตน เชน่ เดยี วกบั
ความเจรญิ กา้ วหนา้ ทางดา้ นเทคโนโลยีวทิ ยาศาสตร์
และการแพทยแ์ ผนปจั จบุ นั ทส่ี ามารถเอาชนะโรครา้ ย
ต่าง ๆ และชะลอความตายของมนุษย์ด้วยวิธีการ
ปลูกถ่ายอวัยวะ ก็เป็นพัฒนาการของการบาบัด
รักษาโรคของแพทย์แผนโบราณซึ่งมีมาตั้งแต่อดีต
ในทุกสังคม อน่ึง รถไฟที่สามารถบรรทุกคนและ
สิ่งของได้เป็นจานวนมาก ก็เป็นวิวัฒนาการของ
ระบบขนส่งมวลชนท่ีมีรากฐานมาจากระบบขนส่ง
ดั้งเดิมที่ใช้เกวียนหรือรถม้าน่ันเอง
อารยธรรมของแต่ละกลุ่มชนอาจพัฒนาจากวัฒนธรรมท่ีมีอยู่ภายในสังคมของตนได้โดย อสิระหรอืเกดิจากการยมืและดดัแปลงอารยธรรมของสงัคมอน่ื เชน่ ชาวสเุมเรยีนซง่ึเปน็ชนชาตทิมี่คีวาม เจริญรุ่นแรกในเมโสโปเตเมีย สามารถพัฒนาวัฒนธรรมขั้นสูงขึ้นภายในสังคมของตนเองได้ พวกเขา คิดประดิษฐ์ระบบชั่ง ตวง วัด การทาปฏิทิน ฯลฯ ซ่ึงเป็นรากฐานของอารยธรรมตะวันตก ส่วนอารยธรรม ไทยดา้ นปรชั ญา ศาสนา กฎหมายและการปกครองนนั้ เปน็ พฒั นาการทมี่ รี ากฐานมาจากอารยธรรมอนิ เดยี อนึ่ง ตัวอักษรในภาษาญี่ปุ่นก็เป็นการผสมผสานระหว่างอารยธรรมจีนและอารยธรรมของญ่ีปุ่นเอง เนอื่ งจากตวั อกั ษรญปี่ นุ่ ประกอบดว้ ยตวั อกั ษรจนี ทญี่ ป่ี นุ่ รบั เอาไปใช้และตวั อกั ษรทชี่ าวญปี่ นุ่ คดิ ประดษิ ฐ์ ข้ึนมาเองภายหลัง
๑.๒ ปัจจัยท่ีมีผลต่อการเกิดอารยธรรม
อารยธรรมซ่ึงเกิดขึ้นในภูมิภาคต่าง ๆ ของโลกอาจมีลักษณะท่ีคล้ายคลึงกันหรือ แตกต่างกัน ทั้งน้ีขึ้นอยู่กับปัจจัยสาคัญต่อไปน้ี
“เกวียน” พาหนะสาหรับขนส่งในอดีต ซ่ึงต่อมาได้วิวัฒนาการเป็นรถไฟและรถยนต์
อารยธรรมของโลกในยุคโบราณ
7
