Page 14 - bnd
P. 14
A14
SALUDDiahuebs 23 Juli 2015
Pa prome biaha
Pashent cu AIDS for di nacemento tin e infeccion bou di control pa 12 aña
ORANJESTAD – Un ho- sante,” pero no sa si suspen- ey a keda riba e tratamento te virus ki riba su mes prome lo a sosode despues di tempo
ben Frances di 18 aña cu sion aki lo dura, Francoise ora cu e ta casi 6 aña, despues cu el a cuminsa cu a haya e riba su mes sin cu el a haya
virus di AIDS tin e virus Barre- Sinoussi un cientifico dokternan a perde contacto combo di tratamento pisa. tratamento.
bou di control y casi no ta na “Pasteur Institute” y un cun’e. Ora cu el a bay dok- Esakinan ta cosnan cu ta sug- Situacion Aruba
detecta esaki, a pesar cu el co-descubrido di HIV. ter bek despues di un aña, e eri cu tratamento trempan ta Na Aruba tin mas o menos
a stop di tuma cuido mas “E caso aki ta claramente evi- mama a bisa cu el a stop di responsabel pa e suspension, entre 400 pa 500 casonan.
cu 12 aña pasa, dokternan dencia adicional di e benefi- duna su yiu e medicina pa el a bisa. 70% di e esunnan infecta cu
ta raporta. cio poderoso di cuminsa cu HIV. Asina mes dokternan Otro ta bisa, e semper ta difi- HIV riba nos isla, ta homber.
E caso aki ta lanta speransa cu tratamento mas pronto cu ta no por a haya HIV den su cil pa haya sa kico ta andando Alarmante ta cu 92% di e
tratamento agresivo trempan posibel,” Sra. Barre-Sinoussi sanger, pues nan a opta pa realmente cu e virus ta sus- hubentud aki entre 12 y 19
por limita con fuerte e virus a bisa no resumi cu e tratamento. pendi, como ta trata di un aña no tin suficiente conoce-
ta podera, y kisas den algun E caso Cu excepcion di un aumento caso. Kisas tin algo particu- mento di con por wordo in-
caso, te permiti hende con- Mayoria mama infecta cu di e virus ora cu e tabatin 11 larmente unico cerca e indi- fecta pa y transmiti di e virus
trola esaki sin mester bebe HIV na Merca ta haya me- aña cual a resolve su mes, e viduo cu ta unico, kisas esaki HIV. Pues segun e instanci-
pildo henter nan bida. dicina pa HIV durante nan virus a mantene su mes bou
Algun aña pasa, dokternan a embaraso, cual ta minimalisa di limite cu ta wordo detec-
raporta un caso similar: un e chens pa pasa e virus na nan ta desde e tempo ey. Dok-
baby cu a controla HIV pa 27 baby. Mama di e hoben Fran- ter por haya e virus na nivel
luna sin tratamento. Sinem- ces no tabatin su HIV bou di hopi abou den su sanger ora
bargo despues cu e virus a control durante su embaraso, cu mira cu haci testnan hopi
bin bek, kibrando e speransa y dokternan ta kere cu e a sensitivo.
cu tratamento trempan a cura wordo infecta prome of du- Reaccion di diferente special-
su persona. rante di nacemento. ista
Por lo menos un dozijn di Dokternan a duna e baby “Ta importante pa men-
adulto a yega di tin control un medicina pa HIV, zid- ciona cu e hoben aki ta den
di e virus pa mas o menos 10 ovudine, of AZT pa seis si- suspension di e virus pero e
aña despues cu a para medic- man, cual tabata e standard no ta cura,” Saez – Cirion a
ina di HIV, pero e caso aki ta di cuido e tempo ey. E test bisa. E hoben tampoco tin
e prome asina largo di un vi- despues a mustra cu ainda e ningun variante di gene entre
rus cu cuminsa desde nace- tin nivel halto di HIV den su cu ta conoci pa actua como
mento. sanger, pues nan a duna un un control natural of protec-
“Esaki ta un storia intere- combinacion di cuater droga cion contra infeccion di HIV,
mas fuerte. E baby e tempo y tampoco e por a domina e
Mal uzo di alcohol ta aumentando puro pa aña. Esaki ta 2.5 liter
E porcentahe di hende Locual ta agrega na e prob- cancer. Tambe ta haci hende minimo pa cumpra, bende menos cu na Europa pero 2.2
homber cu ta bebe hopi a lema ta e hecho cu 10% di tambe mas vulnerabel pa, y y consumi bebidanan alco- liter mas halto cu e averahe
bira casi dobel den trans- bebedo ta responsabel pa menos probabel pa adheri holico, restriccion riba unda mundial. E region tambe tin
curso di e ultimo 5 añanan mas cu 40% di tur alcohol na tratamento pa, malesanan y ki ora bebida alcoholico por e proporcion di mas halto
y bou di hende muhe esaki consumi den e continente contagioso manera HIV y wordo bendi, y regulacion di individuonan cu a yega
a bira casi tripel, segun Americano, y e region tin un TB. E tambe ta un di e fac- comprensivo di mercadeo di di consumi alcohol por lo
rapport di PAHO/WHO averahe di e di dos mas halto tor di riesgonan primordial di alcohol. Sinembargo ningun menos 1 biaha den nan bida
PAHO/WHO a lansa su pa cabes di consumo di tur morto di adolescente. ciudad no a adopta tur e me- (mas cu 81% di hende riba
prome “Regional Status Re- WHO su regionnan, despues E rapport di PAHO ta de- didanan aki completo. edad di 15). Cerbes ta e be-
port on Alcohol and Health di Europa. Un calculacion di scribi e nivelnan di consumo 7 ciudad den e continente bida alcoholico mas popular
in the Americas”. E rapport ta 6% di e region su populacion di bebida alcoholico y e daño Americano no tin restric- den e continente Americano,
adverti cu mal uzo di alcohol ta sufri di un malestar a causa cu e ta causa den e continente cion riba benta di alcohol na representando 55.3% di e
den continente Americano di alcohol. Americano y recomenda- menornan di 18 aña. Casi consumo total di alcohol.
a aumenta e ultimo 5 aña “E aumento di e problema cionnan presente riba polisa 70% di e ciudadnan sea falta Na 2010, e asamblea di salud
y ta recomenda pa medida di bebemento por wordo y intervencion pa reduci con- regulacion riba advertencia mundial a aproba un strategia
wordo tuma pa limita dis- mara na e disponibilidad sumo, pa uzo pa esunnan cu di bebida alcoholico, of nan global pa reduci e mal uzo di
ponibilidad, limita mercadeo halto di bebida alcoholico ta traha polisa. regulacion a wordo skirbi pa alcohol, cual ta busca pa re-
y aumenta prijsnan di alcohol den ciudadnan den e region, “E region di e continente e industria alcoholico mes. duci e efectonan devastador
door di aumenta impuesto. prijsnan abou, y demasiado Americano ta un tradicion Solamente 9 ciudad tin im- di consumo di alcohol riba
E porcentahe di hende promocion di bebida alco- largo di produccion di al- puesto riba alcohol cu ta re- individuonan, nan famia y
homber cu ta “binge drink” holico,” Maristela Monteiro cohol y uzo. E region a bay fleha e cantidad di alcohol desaroyo di e ciudadnan. Un
den e continente Americano consehero di PAHO/WHO ta paga un costo halto den cu ta den cada bebida y cu ta aña despues, durante e di 51
( 5 of 6 bebida alcoholico na riba abuso di alcohol a bisa. “ termino di salud, recurso fi- wordo ahusta pa inflacion. PAHO Directing Council, e
un ocasion por lo menos 1 Cualkier consumo di alcohol nanciero y productividad, y e E implementacion di e re- ministernan di salud di e con-
biaha pa luna) a aumenta casi ta envolve riesgo pa e salud,” costo aki lo sigui aumenta si striccion riba coremento di tinente Americano a compro-
di 18% te na 30% entre 2005 el a adverti, agregando cu uzo medidanan efectivo no wor- auto bou di influencia di al- mete nan mes pa implementa
cy 2010, mientras cu porcen- frecuente por causa depen- do adopta inmediatamente cohol ta un otro mediacu por e strategia door di aproba un
tahe bou di hende muhe a au- dencia. pa yuda promove, protege, reduci cantidad di accidente plan di accion cu ta busca pa
menta for di 4.6% te na 13%. Den e continente Americano, y mehora e salud y bienestar di trafico causa pa consumo reduci pa persona e nivelnan
1 den 5 (22%) bebedo den e alcohol tabata un factor cu a di hende riba interes comer- di alcohol. Sinembargo, sola- di consumo y peliger asocia.
region ta consumi demasia- contribui na e morto di mas cial,” Anselm Hennis, direc- mente 5 ciudad den e con- E plan di accion ta yama pa
do alcohol, particularmente o menos 300,000 hende na tor di PAHO/WHO su de- tinente Americano (Brazil, medida cu ta varia for di au-
mas halto cu e averahe global aña 2012, y mas di 80,000 di partamento di malesanan no Chile, Colombia, Ecuador y mento di impuesto riba benta
(16%). E cifranan mas halto e hendenan aki lo no a fayece transferibel y salud mental a Uruguay) tin un ley cu limite di alcohol y restriccion riba
di consumo di alcohol den e si alcohol no a hunga un rol. bisa. di 0.04 g/dl pa concentracion mercadeo pa entrena esunnan
continente Americano ta na Uzo di alcohol ta contribui Medidanan recomenda di alcohol den sanger. cu ta traha cu cuido medico
Paraguay, St. Kitts y Nevis, na mas cu 200 malesa y le- Medidanan recomenda ta Den e continente Ameri- riba e deteccion di tratamento
Dominica, Venezuela y Trin- sion, incluyendo problema inclui aumenta impuesto cano, hende ta consumi un di esunnan cu ta bebe cu ta na
idad y Tobago. cu higra y diferente sorto di riba alcohol, rekisito di edad averahe di 8.4 liter di alcohol riesgo.q