Page 34 - MIN SOC JULY 28

14 Antilliaans Dagblad Dinsdag 28 juli 2015

Achtergrond

Lignum vitae - wayaca (Guaiacum officinale)

Als we nu terugkijken op het gebruik van de inheemse bomen van het eiland in zaken als woning- en
scheepsbouw, kalkbranderijen, het bereiden van voedsel, als voedselbronnen en bronnen voor noodzake-
lijke accessoires en werktuigen, landbouw en veeteelt en andere zaken dan wordt duidelijk dat het slechts

444 km2 tellende eiland goed is afgestruind op zoek naar
nuttige boomsoorten. Een mooi voorbeeld van zo’n boom is
de wayaca (Guaiacum officinale). De naam van de boom
schijnt een Indiaanse naam te zijn die is blijven hangen in
onze huidige taal. Onder kinderen ook wel bekend als de
puzzelboom, omdat de bast lijkt te bestaan uit een grote hoe-
veelheid puzzelstukjes. Het hout van deze boom, die zeer langzaam groeit, is keihard en
zwaar. Er worden wel verhalen verteld dat dit de boom zou zijn waar Jezus onder in slaap is
gevallen waardoor de boom altijd groen blijft, ook in zeer droge tijden. Vanwege de sterkte
van het hout werd dit intensief gebruikt voor het bouwen van schepen, en specifiek de kiel. Ook zou het ingezet zijn in de bouw van
dakspanten van landhuizen en in de spaken van wielen. Ook mangrovebomen werden overigens als dakspanten gebruikt. De wayaca
is zoals gezegd een boom die het hele jaar door groen blijft. En op het moment zie je ze dan ook overal groen afsteken in het land-
schap, zoals bijvoorbeeld op de Weg naar Westpunt of bij Malpais. Op de foto’s de kruin van een wayaca, de rode zaden die in het oran-
je vruchtje zitten en een tak overladen met vruchtjes. De chuchubi is overigens dol op deze zaden. FOTO’S MICHELLE DA COSTA GOMEZ

French prickle - tuna (Opuntia elatior) Planten in het la

De tuna of chau zoals In de droge tijd lijkt alles in de mondi erNATUURZOEKTOCHT Kadush
de plant op Aruba grijs en grauw uit te zien. En voor het
wordt genoemd is fa- overgrote deel is dat ook zo. Maar als je De meest bekende zuilcactu
milie van de infrou goed oplet en de vegetatie wat tus is bekend van het lokale
maar oogt duidelijk an- nauwlettender in de gaten houdt, dan zul gemaakt. De kadushi is te h
ders. Niet alleen zijn de je zien dat er her en der toch nog groene te boom gedraagt. Hij vorm
schijven van deze blad- planten staan. En daar gaat deze editie is, en vanuit de stam schie
cactus veel groter dan van de zoektocht over: de groene plantjes verloop van tijd een echt kru
die van de infrou, de die nog te ontdekken zijn. moeilijker te identificeren.
stekels zijn dikker en de kleur kun je ze toch red
minder joviaal aanwe- Door Michelle da Costa Gomez dushi zijn lang en dun en z
zig. Ook heeft deze cactus een donkergroene kaar. De vrucht is ovaal van
tint en zijn de bloemen anders. Die van de tuna ze tampañá zitten geen stek
zijn oranjeroze van kleur, ook de vruchten zijn door mens en dier. De kleu
anders omdat er niet zo veel stekels op zitten. dan de datu. Op Aruba hee
De tuna wordt zeldzamer, ook vanwege groot- vrucht van een kadushi, de
schalige destructie. Jammer, want het is heel ge-
makkelijk om de planten te transplanteren door F
de bladschijven eraf te tikken en deze in de
grond te zetten. Vroeger deed men een schijf
van deze cactus in het drinkwater, om dit fris te
laten smaken. FOTO MICHELLE DA COSTA GOMEZ

Planten lijken saaie Tips onderzoeken maken van een Pickly pear - Spaanse juffer - infrou (Opuntia caracassana)
onderwerpen van van planten mooie boom. Dat
onderzoek. Ze bewe- kun je doen door een Waarschijnlijk de meest ge-
gen niet van de ene boom uit te kiezen
plek naar de andere en gedurende een hate plant op het eiland,
en ze maken geen langere tijd, bijvoor-
geluid. Met een beeld elke dag of elke naast de wabi en de anglo,
beetje geduld kun- zaterdag een foto
nen ze echter wel ervan te maken, vanwege de scherpe stekels.
heel interessant vanaf dezelfde plek.
worden. En dat heeft anders in de regen- natuurlijk weer een Als je de foto’s dan ekscherend zeg ik altijd dat je
weer met seizoenen tijd dan in de droge scala aan dieren op volgorde achter
te maken. Toegege- tijd. Kijk maar goed aan zoals vogels, elkaar zet in een pas echt gedoopt bent als ei-
ven, op Curaçao om je heen. leguanen en vleer- filmpje dan kun je
hebben we geen muizen. een indruk krijgen landskind als je te maken
seizoenen zoals in De ene plant staat van de groeisnelheid
Europa, maar ook er kaal en doods bij Kijk als je een van een boom, of hebt gehad met deze stekels,
hier kun je heel goed terwijl de andere, mooie boom tegen- juist de verschillen in
het verschil zien in bijvoorbeeld de waya- komt ook eens naar seizoenen. in je been of in je billen. De
het ‘gedrag’ van ca, groen blijft. En de bast, de stam, en
planten. Planten zelfs in deze droge de omgeving van de Veel plezier met infrou verspreidt zich heel
‘gedragen’ zich totaal tijd zijn er best veel boom. Daar kun je het ontdekken van
planten die toch nog een hoop leuke items onze flora! gemakkelijk. Een schijfje
energie steken in vinden, zoals insec-
het produceren van ten die onder de bast blijft aan de flank van een
bloemen en vruch- leven.
ten. Zoals de zuilcac- geit, hert of willekeurig ander dier zitten, valt eraf en gaat op de plek
tussen. Dit trekt Probeer ook eens
een ‘timelapse’ te waar het terechtkomt weer rustig verder met leven door wortels te ont-

wikkelen. Naast deze aseksuele voortplanting, produceert de plant ook

prachtige gele bloemen die een grote aantrekkingskracht hebben op vo-

gels, reptielen en insecten. Wordt de bloem bevrucht dan komt er een

vruchtje aan dat vuurrood wordt. Ook deze vruchten worden met smaak

opgegeten. De infrou is ook voor de mens eetbaar, zowel de vruchten als

de schijven zelf. Alleen wordt dat niet tot nauwelijks gedaan vanwege de

grote hoeveelheid fijne stekels die best gevaarlijk kunnen zijn, zeker als

je ze per ongeluk in je ogen wrijft. FOTO MICHELLE DA COSTA GOMEZ

Kadushi di pushi / funfun / breba di pushi (Pilosocereus lanuginosus)
De kadushi di pushi is de meest illustere van de drie zuilcactussen die op de ABC-eilanden voorkomen, de meeste mensen kunnen het