Page 5 - 03f25
P. 5

DIALUNA 3 FEBRUARI 2025                                           DIARIO                                                          PAGINA 5
                                            CEO di ACF ta splica mas riba e proyecto:
   ‘Turning the Tide’ ta un reflexion riba un futuro sostenibel

                                       pa coral y mangel na Aruba


                                         *A inverti  casi 1 miyon florin den proyecto piloto



























 ORANJESTAD         (AAN):   ing the Tide’.
 Despues di 2 aña di prepara-       El a bisa cu e proyec-  cu ta un proyecto diseña pa   componente manera educa-
 cion, por fin Aruba Conserva-  to aki ta enfoca riba restaura-  cuminsa cu e restauracion   cion y un acercamento pa co-
 tion Foundation, ta contento  cion di mangelnan, pero tam-  di coral y mangel na Aruba.   munidad.
 di por anuncia e lansamento  be  coral.  Nan  a  hacie  hunto   Esaki ta wordo financia door      El  a  bisa  cu  den  e
 di un tremendo documentar-  cu  Universidad  di Wagenin-  di EU cu nan programa RE-  transcurso di e dos añanan
 io.  Riba esaki, CEO di ACF,  gen,  Universidad  di  Aruba,   SEMBID y e fondonan ta al-  hopi cambio a tuma luga den
 Tyson Lopez a conta cu nan a  Scubble Bubbles Foundation   cansa casi 1 miyon florin cu   organisacion, pero tambe den
 yega na e final di un proyecto  y ACF como partner.       a wordo inverti den e ultimo   naturalesa. Den  naturalesa,
 piloto cu nan a yam’e ‘Turn-       Lopez  a  sigui  bisa   dos  añanan  den  diferente   por  ehempel,  ta  wak  cu  tin
                                                                                      coralnan  cu  ta  bay  dilanti
                                                                                      mas lihe, ta wak cu e calidad
                                                                                      di awa ta mas miho, pero tin   aki,  manera  por  ehempel
                                                                                      caminda  unda  ta  wak  mas   STINAPA  di  Boneiro  cu  a
                                                                                      impacto unda awa ta bira mas   bin yuda nos pa pon’e esaki-
                                                                                      cayente y ta stroba e coral di   nan den awa”, el a indica.
                                                                                      crece.                              Ta  wardado  pa  e
                                                                                             Relaciona  cu e ul-  proyecto  aki  caba.  Ya  caba
                                                                                      timo aki, a pone structuranan   e partnernan a indica cu nan
                                                                                      y  planta  coral  di  berdad  pa   ta habri pa por sigui. Lo con-
                                                                                      asina por cuminsa e proceso   tinua cu e proyecto. Ta bus-
                                                                                      di crecemento, el a indica.  cando  fondonan  pa  esaki,
                                                                                             Tyson Lopez a agre-  Lopez a bisa.
                                                                                      ga cu akinan ta unda ta wak         Tur impacto di e ser
                                                                                      cu  e  componentenan  aki,  e   humando  ariba  naturalesa,
                                                                                      impacto ta haci cu un camin-  tera of awa, ta haci su daño.
                                                                                      da ta crece mas lihe, otro ca-  Den  e  caso  aki,  a  pone  e
                                                                                      minda mas poco poco. Pero   structuranan den e parke ma-
                                                                                      esaki ta algo cu tin cu sigui   rino mas tanto na Sero Colo-
                                                                                      monitorea. Por  ehempel, na   rado, na Mangel Halto y na
                                                                                      e area di Rodgers Beach tin   waf  di  Oranjestad  pasobra
                                                                                      un  area  unda e coralnan a   eynan por tin un miho con-
                                                                                      crece mas lihe locual ta un   trol di dje y un miho maneha,
                                                                                      indicador  positivo.  Esun  cu   el a remarca.
                                                                                      ta bay mas ‘slow’ ta esun na        Lo por expande  pa
                                                                                      Mangel Halto cu ta tuma un   otro areanan tambe pa duna
                                                                                      tiki mas tempo. E ora mester   un empuhe na un otro area.
                                                                                      bay analisa kico ta pasando,   Pero mester tene un bon bi-
                                                                                      cua ta e calidad di e awa, cu   sta  di  kico  ta  e  menasanan.
                                                                                      ta componentenan cu mester   Pasobra por pone un rif arti-
                                                                                      sigui monitorea.            ficial, pero si e condicion di
                                                                                             Esaki  ta  parti  di  e   e awa no ta bon, e ora no ta
                                                                                      proceso  cu  a  keda  haci  den   contribuyendo y ta poniendo
                                                                                      e dos añanan aki y e tin cu   algo eynan cu no sa si ta bay
                                                                                      continua pa por sigui siña di   sobrevivi.   Riba  locual
                                                                                      dje.                        ta pone enfoke aworaki ta cu
                                                                                             “E  proyecto  aki  ta   unda cu nan sa cu tin coral-
                                                                                      un ‘pilot project’ y ta pa siña   nan den un estado un tiki mas
                                                                                      nos tambe con pa haci e tipo   saludabel ta pone esaki y ta
                                                                                      di trabaonan aki. A traha cu   duna un ‘boost’ na e areanan
                                                                                      diferente partner. Nos a traha   aki  pa  sigura  nan  continui-
                                                                                      tambe  cu  partnernan  inter-  dad, asina Tyson Lopez a fi-
                                                                                      nacional cu tin e sistemanan   nalisa bisando.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10