Page 14 - MIN ON - APRIL 17,2015
P. 14

opinion A15
                                                                                                                                                                        Diabierna 17 APRIL 2015

Joe Fortin:

  Decifrando e obra literario “Tera di Waltaca” parti dos

ORANJESTAD – E                  Asian Miauw ta refleha cu
prome parti di e analisis       'bida di cada un di nos ta
aki, a sali den Bon Dia         manera un cuenta skirbi
Aruba riba dia 10 di april      den un buki'. Tanto Puchi-
2015. Esaki ta parti dos.       ni como Miauw por papia
                                manera hende, pero nan tin
Di tal forma Emma Bovary        un bida di pushi. Miauw ta
y Anna Sergeyevna, persona-     saca su sabiduria for di e bib-
henan di ficcion di Flaubert y  lioteca di su doño y e mes ta
Chechov respectivamente, ta     referi na e biblioteca di e es-
bin den combersacion. Aki-      critor Jorge Luis Borges ora e
nan personahenan di stori-      ta bisa: '[e] luga aki ta parce
anan di ficcion ta drenta den   mas e "E Biblioteca di Babel"
e storia di ficcion di Tromp.   di un tal Borges. Miauw a
Ambos          personahenan,    lesa tambe diferente bukinan
Emma y Anna, tin rela-          di filosofia. Asina mes e ta
cionnan perverso y straño.      considera su mes mas bobo
Ora mucha muhe a e yega su      cu Puchini cu tin hopi sabi-
destino, nan a dispidi di otro  duria di caya. Ademas nan ta
sin cu e studiante a puntra su  completamente diferente.
nomber. Durante e practica      Miauw ta lesa tur e cosnan
di des compone e cacalaca, e    aki, pero e no ta compronde
studiante ta keda pensa riba    e contenido. E mes ta bisa:
su encuentro cu e mucha         'Mi ta lesa y sigui lesa, pero
muhe y alabes e ta refleha      mes leu mi ta keda, ta mane-
riba su isla natal. Anochi su   ra pushi ta mira su cara den
experiencia di dia lo mescla    spiel'. Interesante ta pa tende  imo di bida en general of cu    awendia? E gritamento hopi       di yeye’ bo ta haya un nara-
cu un mal soño. Y e lector      un pushi bisa un frase asina,    biblioteca ta e universo?       biaha no ta wordo ni scu-        dor invisibel cu ta adhunto
ta keda pensa si acaso e mal    pasobra di tal manera e frase                                    cha mes. E ta djis un insecto    diferente storianan y ideanan
soño lo bira realidad ora cu    no tin un significativo figu-           Cantica di yeye          sin mucho balor: 'E yeye pa      na otro. Esunnan cu conoce
un tal Emma Anna ta bin di      rativo. Den anochi so nan        Den 'Cantica di Yeye' e nara-   nos a bira algo obsoleto, e      e obra di Jossy Tromp por
bishita. Parce cu e persona-    por comunica cu otro na un       dor ta conta detayadamente      no tin mucho nificacion y        sa cu e concepto di narador
henan di e storianan di Flau-   manera cu nan por compro-        con e yeyenan ta transforma     ni balo mas den bida diario      desconfiabel no ta nada stra-
bert y Chekhov realmente        nde otro. E lenga di pushi ta    di bichi cu ta biba bou tera    di nos hendenan moderno'.        ño. Otro fenomeno cu bo
ta drenta e storia ‘Cacalaca    wordo compara cu algebra y       pa cambia di apariencia total   Y awendia hasta su nomber        por haya den e storianan di
matros’ pa rebiba un di dos     ta wordo analisa profunda-       por medio di metamorfosis.      a cambia y hende ta prefera      Tromp ta e existencia di dife-
bida ficcion.                   mente pa Miauw. Puchini          Como yeye nan ta cuminsa        di yam'e cicade 'su nomber       rente realidad banda di otro.
                                poco poco ta perde memoria       grita pa asina anuncia e tem-   cientifico - manera nan tam-
   Den e storia Puchini         y hasta ta lubida ken Miauw      porada di horcan cu ta bini.    be ta yam'e na tur otro parti          Interpreta storia
Den e storia "Puchini' nos      ta. Na final Puchini y Miauw     E bida di e yeye ta wordo       di mundo. ' Asina e yeye a       Tin diferente mundo parale-
ta drenta un otro dimension     ta bira e mesun personahe.       describi segun 'e nuebe cir-    bira invisibel y transparente.   lo cu ta crusa otro, pa despu-
unda cu ta trata di animalnan   Pero dicon esaki ta pasa? Por    culonan di Dante, prome cu                                       es sigui nan mesun rumbo.
cu ta conta e bida. Pushi Mi-   ta cu esaki ta djis un imagi-    e drenta fierno'. E yamada di           Balor literario          Den entre otro “Tera di Wal-
auw ta e narador y e ta conta   nacion den e mente di Mi-        e temporada di horcan door      Cu e cuatro storianan aki,       taca’ bo por mira esaki ora
e storia di Pushi Puchini y     auw? Y kico e biblioteca tin     di e yeye ta sigui evalua den   Jossy Tromp ta laga nos re-      cu e personahe principal ta
di nan amistad cu otro. Den     di haber cu e bida di pushi?     e mito di Huricane, 'cu ta e    fleha riba e balor literario en  drenta den contacto cu e tax-
e storia e bida real ta wordo   Kisas cu biblioteca ta sinon-    nomber di e Dios di maldad,     general. E ta mustra nos cu      ista. Pa un rato nan mundo
combina cu esun di ficcion.                                      e Dios di bientonan fuerte      literatura ta un parti impor-    ta coincidi cu otro den un
                                                                 y e Dios destructivo y sin      tante di nos educacion y de-     mundo straño den e taxi friu
                                                                 misericordia. Huricane ta       saroyo. Esaki bo por mira na     y cera pa e paisahe hostil y
                                                                 e Dios cu e indigenanan ta      e referencianan cu e ta haci,    transfigura. E taxi, mescos cu
                                                                 teme mas cu cualkier otro di    na por ehempel, Borges,          un manicomio, ta un espacio
                                                                 nan Diosnan'.                   Dante y Chekhov. Riba e          unda e dos loconan ta wordo
                                                                                                 tereno teoretico, bo por mira    cera. E storianan ta yena cu e
                                                                            Sin balor            conceptonan di metaficcion,      atmosfera di unheimlich, cu
                                                                 Di tal forma e existencia di    intertextualidad y narador       ta un sensacion familiar y des
                                                                 un animalito casi invisibel ta  desconfiabel. Un narador         familiar na mesun momento.
                                                                 wordo relaciona cu e indjan-    desconfiabel ta uno cu ta        Como ultimo mi kier remar-
                                                                 nan Taino. Pero e existencia    hiba e palabra den e storia cu   ca cu e epigrafe cu Tromp a
                                                                 di e yeye tambe ta wordo        ta wordo conta, mientras cu      uza, ta duna un indicacion
                                                                 tin su vinculo cu esun di       e no tin e autoridad pa haci     con e lector por interpreta e
                                                                 un samurai, pasobra e ante-     esaki. Asina tanto e narador     storianan. Esaki ta laga sa cu
                                                                 cedentenan di e yeye tabata     como e storia ta bira discuti-   bo no mester preocupa kico
                                                                 guerero samurai cu a bringa     bel y e lector por desconfia     otro ta pensa di bo y esey ta
                                                                 contra e conkistadonan Chi-     di loke ta wordo bisa. Den       valido pa tur e protagoni-
                                                                 no kende a bin gana e guera     ‘Tera di Waltaca’, bo tin un     stanan. Djis biba bo bida den
                                                                 y asina caba cu e rasa origi-   narador cu ta loco.              bo mundo di ficcion. Ade-
                                                                 nal Hapones casi por com-       Den ‘Cacalaca matros’, e         mas mi ta kere cu e frase aki
                                                                 pleto. Esunnan cu a cay den     narado di e storia ta un stu-    tambe ta refleha e idea di e
                                                                 man di e enemigo a prefera      diante cu na final di e storia   autor mes, cu ta skirbi loke e
                                                                 di comete harakiri, suicidio    probablemente lo wordo           gusta skirbi, sin tene cuenta
                                                                 ritual, pa despues transfigura  mata, y con morto por pa-        cu e publico lector, pasobra
                                                                 nan mes den yeye. Asian sim-    pia? Den ‘Puchini’, esun cu      ora un buki wordo publica,
                                                                 bolicamente e yeye ta canta     ta hiba e palabra ta un pushi    e no ta pertenece na e autor
                                                                 pa adverti un cierto peliger    cu ademas probablemente          mas. Ta keda na e lector pa
                                                                 cu ta na caminda, manera un     tin un dobel personalidad.       interpreta, descifra, analisa y
                                                                 horcan.                         Den e ultimo storia ‘Cantica     fantasia riba e obra.q
                                                                 Pero kico ta e balor di e yeye
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19