Page 15 - AD 21APRIL2018

Zaterdag 21 april 2018
Literatuur 15
sprookje te hebben een literair boek te personages actief samen als een
Intussen werken de verhaal-
maken. De verteller geeft voort-
multinational met banden in Ve-
durend flashforwards over wat
er nog te gebeuren staat en
nezuela via zoon Arturo, en de
flashbacks als herhaling van be-
twee generaties van de families
langrijke verhaalfragmenten.
menlijk een florerend importbe-
Dan zijn er ook enkele leidmo-
drijf weten te stichten en tot gro-
tieven als steeds terugkerende De Cuba en Sanchez die geza-
elementen zoals een geiten- te bloei te brengen. Ook dat
hoorn die fungeert als steekwa- klinkt als een sprookje.
pen tot zowel verdediging als Aan het slot komt het verhaal
aanvalswapen, waarmee nogal in een stroomversnelling en
wat geweld gepaard gaat. Ook worden de verteldraden afge-
komen een oude man en vrouw rond. In het laatste hoofdstuk is
als een ander leidmotief op be- Chen na vele jaren de enige nog
langrijke momenten steeds overgeblevene van de familie.
weer voor. Hij is dan 102 jaar oud en ziet in
een ontroerend laatste hoofd-
Aruba stuk op zijn sterfbed alle perso-
Na diverse wederwaardigheden nen die van belang waren in zijn
ontmoeten De Cuba en Chen el- leven aan zijn geestesoog voor-
kaar, een scène die verteld wordt bijtrekken. Hij overlijdt in 1945.
vanuit het perspectief van de
dienstbode Dudu, een mooi ver- Migratieroman
teltruc van de auteur. Na alle Het verhaal omvat bijna een
problemen in Venezuela gaat eeuw Arubaanse geschiedenis,
het op Aruba allemaal van een van 1853 als Chen tien jaar oud is
leien dakje. De oudste zoon van tot zijn sterven in 1945. Maar
Carlos de Cuba en Estrella, die omdat het verhaal zich helemaal
in Venezuela de ranch heeft ‘ge- op de familie richt, lezen we
ërfd’, komt met vrouw en kinde- maar weinig over de ontwikke-
ren naar het eiland; Sanchez ling van het eiland zelf. Toch is
haalt zijn vrouw en kinderen op Aruba wel degelijk een van de
van wie hij gescheiden was om- belangrijke elementen in het ge-
dat hij met De Cuba meeging, beuren.
mee moest, naar Aruba. Dienst- De schrijver geeft door middel
bode Dudu is als een vertrouwd van Don Ciego de moraal van
lid van de familie. De oude, al- zijn verhaal weer. Als Chen als
wijze Don Ciego is als een huis- een illegale vluchteling op het ei-
vriend en fungeert als leidsman land arriveert, stelt hij zich in
voor de hele clan. De oude man wanhoop de vraag: ,,Who am I?
Don Ciego, die ook overal op- In need to know. Where do I co-
duikt in het verhaal, is wel blind me from… Why am I here? So-
maar weet en ‘ziet’ alles. Hij meone tell me – please. Please I
voorspelt een mooie toekomst feel so all alone.” Het antwoord
voor iedereen als ze hun inner- op die essentiële vragen komt
De trotse auteur, Charles Croes. FOTO 24ORA.COM lijk volgen en trouw zijn. We helemaal aan het einde van het
zouden nu zeggen: ‘dicht bij verhaal, waarbij het ‘ik’ vervan-
zichzelf blijven’. Alles is nu pais gen wordt door het ‘wij’: ,,from
en vree omdat ze op het mooie where do we come? Who are we?
knecht en vertrouweling van officiële vrouw van Don Carlos Synopsis of Death, net voor het en gastvrije eiland Aruba zijn. We are people, yet we are not.
Don Carlos de Cuba, naar het die nu toch haar erfenis mis- verhaalmidden, geeft de vertel- Carlos de Cuba wordt verliefd We do not seem to have an origi-
ranchhuis gegaan om daar ver- loopt. Een boze stiefmoeder ver- ler een samenvatting van wat er op Amanda en ze trouwen. nal heritage, yet we call oursel-
borgen goudstukken op te halen liest altijd, toch? tot nu toe gebeurd is. Er zijn in- Chen en Lanita zijn ook verliefd ves an Aruban nation of people.”
voor Don Carlos, die al zijn be- Carlos de Cuba reist met San- tussen al zes doden gevallen. en zijn vanaf hun kinderjaren Deze vraagstelling en dit ant-
zittingen in Venezuela opgeeft chez naar Aruba met zijn zak- Zo’n recapitulatie van het gebeu- onafscheidelijk. Intussen zijn woord maken het verhaal met al
en op Aruba een nieuw leven wil ken vol met goudstukken. Ze ren geeft het verhaal het karakter zeven jaar verstreken en de kin- zijn kenmerken van een sprook-
beginnen, zonder zijn wettige ontmoeten in de haven dezelfde van een orale vertelling waarin deren worden volwassen. Maar je en een familiesage ook en
vrouw die alleen op zijn bezittin- oude de man die Santiago en immers ook gebruikgemaakt kunnen ze aan hun verliefdheid vooral tot een migratieroman.
gen uit is. Sanchez zoekt de stal- Chen ontmoetten en de tekst wordt van samenvattingen als toegeven nu hun beider ouders De titel Caribbean Crossroads
knecht Arturo op, de oudste wordt daarbij compleet her- geheugensteun voor verteller en met elkaar getrouwd zijn en ze geeft dat ook al helder aan. Per-
zoon van Don Carlos en Teresa, haald. De oude man vertelt dat luisteraar. wettelijk broer en zuster zijn? sonages komen van buiten, zo-
die nu de papieren krijgt die be- hij Santiago gedood heeft en Hoewel het verhaal eenvoudig Wel wettelijk, maar niet volgens als Amanda uit Engeland, Car-
wijzen dat hij voortaan de eige- wordt onderweg naar Aruba nu verteld wordt, gebruikt de schrij- bloedbanden, luidt de oplossing. los de Cuba via Venezuela uit
naar is van de hele ranch met al- zelf gedood. ver wel enkele literaire kunstgre- Ze zullen trouwen en gelukkig Cuba, Chen en Sanchez uit Ve-
les erop en eraan - en dus niet de In een kort tussenhoofdstuk, pen, zonder daarbij de bedoeling zijn. nezuela. Maar samen met de
Arubanen bouwden ze Aruba op
door onderwijs en onderne-
mingszin. Liefde voor elkaar en
voor het land brengen voorspoed
en ontwikkeling. Moralistisch?
Ja, jazeker, maar ik zou het dan
toch liever als een vertelling met
een morele boodschap karakteri-
seren, in een bij vlagen ontroe-
rende en overtuigende stijl die
de stelling aanvaardbaar en ge-
loofwaardig maakt.
Charles Croes: Caribbean
Crossroads
Volendam: LM Publishers /
Oranjestad: Editorial Charuba
224 pagina’s
ISBN 978 94 6022 467 6
Het Arubaanse landschap rond 1900. FOTO’S MUSEUM VOLKENKUNDE www.lmpublishers.nl