Page 3 - bon-dia-aruba-20220712
P. 3

A3
                                                                                                           LOCAL Diamars 12 Juli 2022
            Wouter Veenendaal di Universidad Leiden ta puntra dicon colaboracion denter Reino Hulandes

            ta asina dificil
                              Representacion politico di e islanan den Tweede Kamer

                                                  lo por elimina falta di comprension



            Docente  Politicologia  Universitario  di  Uni-  nan mes na nan votadornan. E interes electoral aki
            versidad  di  Leiden  ta  puntra  dicon  e  rela-  ta forma un declaracion importante pa falta di soli-
            cionnan di Reino ta birando mas dificil. “Pa-   daridad y cooperacion den Reino.”
            labranan  bunita  riba  Reino  ta  birando  mas
            bashi,”  Wouter  Veenendaal  ta  opina.  “Rela-  Veenendaal a bisa cu si tira bista na Hulanda, tin
            cionnan di Reino ta caracterisa pa un lucha  un falta di conocemento y desinteres grandi pa Re-
            duro di interes. Un posibel solucion ta cu den  ino. Algun encuestanan Hulandes cu a organisa a
            Parlamento Hulandes lo por tin representan-     mustra cu un gran parti di e poblacion Hulandes lo
            tenan di e paisnan di Reino den Caribe, cu ta  prefera pa kibra tur relacion cu e islanan.
            por controla Gobierno di Reino. Dinamarca
            ta prueba cu esaki no ta algo cu ta irealistico.”  Laso directo cu Hulanda
                                                            E punto di bista aki tabata existi cu Gobierno Hu-
            Wouter  Veenendaal  a  bisa  esaki  den  un  opinion  landes, particularmente durante e decadanan di 70
            skirbi  y  publica  pa  e  Asociacion  Hulanda  Aruba  pa 90 di siglo pasa, cu tabata kier a pusha e islanan
            (Genootschap  Nederland  Aruba)  den  su  ultimo  pareu den direccion di independencia. Finalmente,
            ‘newsletter.’  Veenendaal  ta  investiga  e  efectonan  lo contrario a sucede. Antias Hulandes a cay for di
            di grandura di poblacion pa democracia, cu enfoke  otro y cada un di e paisnan a haya un laso directo
            special riba politica di islanan chikito. Entre 2014 y  cu Hulanda.
            2017 el a ehecuta un investigacion riba seis isla cu
            tabata forma parti di Antias Hulandes pa e KITLV,  “Awor cu a bira cla cu e paisnan lo keda den Reino,
            Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volken-  e strategia di Den Haag ta dirigi pa limita mas tanto
            kunde.                                          posibel e posibel desbentahanan di relacionnan di
                                                            Reino pa Hulanda. Esaki ta nifica cu ta interveni
            Veenendaal a mustra cu manera semper e paisnan  mas  hopi  y  mas  asertivo.”  Veenendaal  ta  bisa  cu
            den Caribe a mira instalacion di Secretario di Es-  COHO ta un ehempel. “E politiconan Hulandes sa
            tado  pa  Relacionnan  den  Reino,  Alexandra  van  cu nan votadornan en general tin poco sentimento
            Huffelen como un oportunidad pa restaura e rela-  pa Reino y lo no duda pa tuma un postura fuerte
            cionnan cu a bira basta afecta. E mesun speranza,  contra e paisnan den Caribe.”
            sinembargo, tabata existi cada biaha cu ta bin un
            Secretario di Estado nobo. A pesar di palabranan  Politica polarisa
            bunita, e paisnan y Den Haag ta bolbe confronta  E situacion den e paisnan Caribense ta net lo con-  mustra  cu  un  posibel  participacion  di  votadonan
            otro den conflicto. Segun Veenendaal, tin poco in-  trario, cu particularmente despues di e pandemia di  den e paisnan den Caribe pa eligi representantenan
            dicacion pa spera cu e Relacionnan di Reino e bi-  corona ta luchando cu problemanan economico y  den Tweede Kamer por funcciona.
            aha aki si lo cambia y mehora fundamentalmente.  social grandi. Tur tres pais tin politicanan turbulen-  Dinamarca  tambe  tin  teritorionan  ultramar,  esta
            “Kico  ta  haci  cu  cooperacion  y  traha  hunto  den  to y polarisa, Veenendaal ta opina. Politiconan di e  Groenland y Islanan Faeroe. Cada uno ta manda
            Reino ta asina dificil?” e docente Universitario ta  paisnan Caribe sa cu hunga e wega contra Hulanda  representante pa e Parlamento Danes. “Si traduci
            puntra su mes.                                  ta traha bon cu nan votadornan y ta kita atencion  esaki na e situacion Hulandes, e lo nifica cu algun
                                                            for di e problemanan riba e islanan. “Como tal, nan  asiento fiho den Parlamento (Tweede Kamer) y po-
            Statuut ta contradictorio                       lo no duda pa acusa Hulanda di actitud neo-colo-  siblemente den Senado (Eerste Kamer) lo mester
            Segun Veenendaal, un prome splicacion pa e con-  nial of di purba re-colonisa e islanan. Door di pone  keda reserva pa representantenan di e tres paisnan
            flictonan  aki  ta  basa  riba  Statuut,  cu  despues  di  e culpa di e problemanan riba Hulanda, gobernan-  den Caribe.”
            1954 ta regula e relacionnan den Reino. “Statuut ta  tenan riba e islanan den Caribe no mester asumi
            inclui un cantidad di contradiccion. Di un banda e  responsabilidad pa nan actonan, cu ta duna nan un  Mirando e diferencia den grandura di poblacion,
            ta crea un Reino Hulandes cu cuater pais autono-  posibilidad mas grandi pa keda reeligi.”      por papia aki unicamente di algun asiento, cu ki-
            mo, cu ta igual cu otro. Pero di otro banda Statuut a                                           zas  den  aspecto  politico  lo  no  pisa  hopi,  segun
            crea cu un di e cuater pais, cu ta Hulanda, ta mucho  Segun Veenendaal, e actitud aki por splica pakico  Veenendaal. “Pero di otro banda, e lo nifica si cu e
            mas poderoso cu e otronan.”                     algun gobernante den Caribe ta bay den accionnan  stem di e electorado di Caribe lo keda scucha den
                                                            drastico, manera e strike di hamber di Mike Eman,  e debate politico Hulandes y otro partidonan den
            Gobierno  di  Reino  ta  practicamente  e  Gobierno  e menasa pa kima militarnan Hulandes cu Clyde  Parlamento mester relaciona nan mes cu esaki. Mas
            Hulandes y e unico organo pa control’e ta e Par-  van Putten a haci na St. Eustatius of entrega di keho  ainda, ta resulta cu e cuater asientonan di Groen-
            lamento  Hulandes.  E  ciudadanonan  di  e  paisnan  di racismo contra Hulanda na Nacionnan Uni di  land y di Islanan Faeroe den e Parlamento Danes
            Hulandes  den  Caribe  no  tin  ningun  derecho  di  parti di St. Maarten.                      tin  biaha  ta  crucial  pa  formacion  di  coalicion,  di
            voto pa Tweede Kamer y esaki ta contribui na un                                                 forma cu ta duna e representantenan aki poder po-
            deficit democratico cu hopi biaha a keda discuti.  E lucha fuerte di interes                    litico.”
                                                            Na cada banda di ocean ta papia regularmente di
            “Statuut ta duna Gobierno di Reino e derecho pa  Reino Hulandes cu palabranan bunita, pero cu pa  Relacion di Reino mas balansa
            tuma medidanan cu mester garantisa democracia,  motibo  di  e  conflictonan  repetitivo,  ta  zona  mas  Segun Veenendaal, su proposicion pa representa-
            estado di derecho y bon gobernacion den e paisnan  bashi. En realidad, Veenendaal ta bisa cu den prac-  cion den Parlamento Hulandes ta un cambio insti-
            autonomo. Y aunke tur pais ta igual y autonomo,  tica, Relacionnan den Reino ta marca specialmente  tucional cu por garantisa un miho representacion
            den practica ta un pais so cu por interveni unilater-  pa un lucha fuerte di interes, cu entre otro por keda  di e electorado di e paisnan den Caribe den insti-
            almente den e otro tres pais.                   splica pa motibonan di eleccion. Pero e pregunta ta  tucionnan di Reino. “Esey lo por ta e miho prome
                                                            si por cambia e tendencia aki.                  paso pa un Relacion di Reino mas balansa. E cambio
            Interpretacion diferente                                                                        aki lo por conduci na un comprension mas grandi
            Statuut ta crea espacio pa diferente interpretacion,  Veenendaal ta argumenta cu un solucion por ta cu  di e motivacionnan di e politiconan di e paisnan
            Veenendaal a continua. “Gobernantenan di e pais-  tin representantenan di Caribe den Tweede Kamer  den Caribe y di Hulanda y por reduci e posturanan
            nan den Caribe ta enfatisa autonomia y igualdad di  [red. Mike Eman di AVP den pasado a argumenta  contrario existente den e cultura politico.”
            nan paisnan, mientras cu politiconan Hulandes ta  pa Hulandesnan di e paisnan autonomo den Caribe
            enfatisa e funcion di garantia di Reino. Esaki ta ilus-  tambe participa den eleccionnan di Tweede Kamer.  Finalmente, Veenendaal ta kere cu presencia di rep-
            tra cu no ta necesariamente e structura di Reino ta  Raad van Advies a duna un conseho negativo y e  resentantenan legislativo di Caribe den Parlamento
            forma un barera pa cooperacion, sino e interesnan  sugerencia no a yega mas leu.]               Hulandes lo produci un comprension mas grandi
            diferente  na  cada  banda  di  ocean.  Politiconan  di                                         di y pa e islanan memey di e votadonan Hulandes,
            Hulanda y di e paisnan den Caribe ta eligi pa gru-  Dinamarca                                   cu e momento ey lo keda recorda cada biaha cu Re-
            ponan cu ta hopi diferente y mester responsabilisa  Pero Wouter Veenendaal ta kere cu tin ehempel pa  ino Hulandes no ta limita na Europa.
   1   2   3   4   5   6   7   8