Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4

A4   LOCAL
                  Diabierna 17 Januari 2020

                                      Posibel efecto di candela di Australia pa Caribe


                                                                                                   ekipo  di  midimento  di  aire  cu oficina di desaster den re-
                                                                                                   tambe.  Nan  tin  midimento  gion,  incluyendo  Merca,  ta
                                                                                                   di  bombero  cu  ta  automati-  bon cu intercambio di infor-
                                                                                                   camente den nan truck. “Nos  macion  riba  un  nivel  halto.
                                                                                                   tin  ekipo  prepara  cu  ta  bay  Nan no ta gaña cu Aruba no
                                                                                                   monitor, tambe mester busca  tin cientifico na cas. Pa e mo-
                                                                                                   e  parti  logistica  cu  ta  traha  tibo  aki  mester  haci  uzo  di
                                                                                                   riba dje y cumpli cu nos plan  experticio rond mundo. “Na
                                                                                                   di accion.”                  final  di  dia  ta  scapa  bida  di
                                                                                                                                hende y nos propiedad ta nos
                                                                                                   Hermans ta bisa cu e prome  prioridad.”
                                                                                                   alarma ta den man di NASA
                                                                                                   cu  tin  e  capacidad  y  nan  ta  Den  caso  cu  calidad  di  aire
                                                                                                   adelanta. Nan por ripara caba  ta  malo,  ki  ta  precaucion  cu
                                                                                                   ora cu ningun hende a spera  mester tuma? Un mondmask
                                                                                                   ‘ya  nan  ta  bari  alarma’,  esey  manera  Hapon.  Hermans  ta
                                                                                                   por  ta  un  efecto  durante  un  bisa  cu  hopi  biaha  ora  cu  ta
                                                                                                   periodo nos dilanti.         den situacion asina, cientifico
                                                                                                                                lo mester bin cu recomenda-
                                                                                                   Con e relacion ta cu instancia  cion y basa riba recomenda-
                                                                                                   y  calamidad  internacional?  cion  cada  pais  tin  autoridad
            ORANJESTAD          –Reci-   di aire na Aruba of den Ca-  prepara.                     E ta bisa cu Merca, caminda  pa bisa kico nan lo haci, pero
            entemente tin cantidad di  ribe, con ta bay mitiga cual-                               Aruba  a  firma  aña  pasa  na  en todo caso ‘lo sinta cu ex-
            reportahe  riba  e  candela  kier  efecto  negativo,  of  tin  Gobierno  y  departamento  april cu Secretario di Estado  pertonan’ pa prepara e reco-
            forestal  na  continente  cu reuni pa midi e calidad di  concerni lo haci nan parti na  pa traha riba un plan si resil-  mendacion adecua.
            Australia.  NASA  a  moni-   aire, cual ta trabou acerca”, el  e debido momento cu nan ta  iencia den cual por haci uzo
            tor esaki y a duna di con-   a bisa.                      den e fase. Pero ta berdad cu  di experticio di Merca; y ey-  Na  e  momento  cu  yega  na
            oce cu efecto di huma den                                 mester notifica departamento  nan  por  ripara  cu  NASA  ta  afecta calidad di aire, Depar-
            aire  ta  yegando  Pais  di  E ta bisa danki na NASA cu  y tene na cuenta cu cualkier  manda  informacion  pasobra  tamento di Salud lo bisa cual
            Latino  America  manera  a bati un alarma adelanta, pa-   efecto potencial.            ta departamento cu ta wordo  ta efecto y kico nan ta reco-
            Chile y Argentina. A pun-    sobra antes no tabatin e posi-                            paga pa departamento Meri-   menda pa asina trata cu im-
            tra Bureau Rampenbestri-     bilidad.  Pero  awo  ta  wak  cu  A  puntra  Hermans  si  Aruba  cano y ta sostene mundo cu  pacto riba e salud di comuni-
            jding  si  por  tin  efecto  pa  mundo  henter  kier  traha  cu  tin  ekipo  adecua  pa  midi-  informacion.        dad.
            Caribe.                      otro, pasobra e efecto lo por  mento di aire.
                                         bira grandi y mester sa con pa  E  ta  bisa  cu  DTG  a  ricibi  Segun  Hermans,  e  relacion
            Rino  Hermans  di  Bureau  deal cu consecuencia miho pa
            Rampenbestrijding a duna di  preveni. Esaki ta a etapa den
            conoce cu e ‘wildfire’ di Aus-  cual nos ta aden actualmente.
            tralia ta algo cu ningun hende
            por  imagina  y  pensa  cu  lo  Pero te ainda no a haya nada
            por tin efecto cu lo yega pais  pa indica cu lo afecta region
            manera  Argentina  of  Chile,  di Caribe, segun NASA. “Por
            caminda NASA a monitor cu  ta  cu  conclusion  lo  por  bin
            tecnologia desaroya.         durante siman ainda.”
                                         Pa e motibo aki e ta bisa cu ta
            E ta splica cu e sistema di an-  locual ta calcula, pasobra tin
            tes  tabata  uza  geographico,  hopi  particula(stof  chikito)
            despues nan a bay pa un Geo  di e candela den e aire, y lo
            special cu tabata digitalisa tur  afecta  e  calidad  di  aire  rond
            mapa  y  cas  rond  di  mundo.  mundo.  Sinembargo  pa  awo
            Awo nan ta uzando Geomat-    NASA ta recomenda pa sigui
            ics, cu ta haci uzo di satellite  monitor  e  efecto  pa  Argen-
            pa monitor.                  tina y Chile.
            Hermans ta bisa cu e bunita
            di  esey  ta  cu  unabes  NASA  Tambe ta tumando den con-
            nota  algun  desaroyo,  e  ta  sideracion  e  fenomeno  cu
            manda un broadcast rond pa  volcan  ta  birando  mas  acti-
            motibo cu nan tin e sistema.  vo, esey tambe ta crea cierto
            Oficina  di  maneho  di  de-  efecto den aire. Si nan corda
            saster rond di mundo ta djis  riba  Iceland,  na  aña  2010
            haya un ‘feed’ di locual nan ta  erupcion  di  volcan  Eyjafjal-
            calcula cu por pasa.         lajökull  a  causa  cu  mester  a
                                         cera  henter  e  espacio  aereo
            Pero  specificamente  efecto  di Europa. “Si bin na Aruba
            pa  Aruba,  Hermans  a  bisa  cu na cierto momento no por
            cu nan no a haya un bista di  biba mas pa motibo di esey...
            Caribe segun NASA. “Nan a  pero esaki ta na Australia, cu
            pone cu Chile y Argentina” lo  ta te otro banda di mundo y
            sinti efecto directo di e huma  nos no lo haya efecto.”
            sinembargo a agrega na final
            cu NASA a bisa cu e candela  Sinembargo si ta papia di un
            por bay afecta e calidad di aire  volcan na Monserat cu ta mas
            di henter mundo.             cerca, e por afecta e turismo
                                         di Aruba si e huma di volcan
            “Ora  cu  haya  un  opmerk-  ta cerca y dicidi di cera e espa-
            ing  asina  e  ta  laga  bo  pensa  cio aereo di Aruba. Hermans
            cu  como  departamento  nos  ta bisa cu tin cu keda moni-
            tin cu bay wak evalua calidad  tor,  tende  noticia,  update  y
   1   2   3   4   5   6   7   8   9