Page 15 - BNDIA ARUBA
P. 15
A15
HENDE Diamars 29 OctOber 2019
Pa un mucha por crece sano, mester sinta menos y hunga mas
ORANJESTAD – Pa un mucha por crece y desaroya sano, ta necesario pa bou 5 aña
e mucha pasa menos tempo posibel inactivo y mas tempo hungando. Tambe ta hopi
importante pa un mucha drumi bon 8 ora of mas. Esaki segun e instruccionnan nobo
publica door di Organisacion Mundial di Salud (World Health Organization, WHO).
Crea un patronchi di 24 ora di actividad general ta e clave: Reemplasa ‘screen-time’ pa un wega
mas activo, mientras bo ta sigur cu e muchanan chikito ta drumi suficiente y bon.
E tempo di relaha no basa riba ‘screen-time’ pero manera lesa un buki, conta un storia, canta
y/of traha puzzel, ta hopi importante pa e desaroyo di un mucha.
Mucha (3 pa 4 aña) mester:
Pasa minimo 180 minuut pa dia haciendo un variedad di actividadnan fisico, di cual minimo
60 minuut mester ta un actividad cu ta rekeri tiki pa hopi movecion y cu ta wordo extendi
durante full e dia.
Mas actividad ta miho. Evita di laga un mucha keda sinta mas cu 1 ora mes un caminda por
Potretnan bieu pa ehempel den un ‘stroller’, ‘highchair’, ‘carseat’. Screen-time por pero no mester ta mas cu 1
ora. Menos ta miho.
coleccion nacional Ta recomenda pa mucha di 3 pa 4 aña tin entre 10 pa 13 ora di bon soño, incluso siesta.
“Loke realmente nos mester haci ta trece bek hungamento pa muchanan”, dr. Juana Willum-
sen coordinador di e seccion di obesidad infantil y actividad fisico di WHO, ta bisa. Ta trata
akinan di haci e cambio den pasa tempo sinta y no activo cu tempo pa hunga, protehando e
momento di drumi.
Door di aplica e recomendacionnan duna, durante e prome 5 añanan di bida di un mucha lo
contribui na e desaroyo motorico, cognitivo y na salud di e muchanan pa bida largo.
ORANJESTAD – Departamento Arubiana di Bib-
lioteca Nacional Aruba a ricibi for di man di sr.
Jose Miguel Donata, autor cu un pasion pa historia
di Aruba, un bunita coleccion di 34 potret cu ta
duna un bista di e cantidad di awa na Aruba y e
destruccion cu e horcan Janet a causa na septem-
ber 1955. E potretnan ta saca pa Frère Joseph The-
odorus Du Bois, miho conoci como Frère Chikito.
Na Dept. Arubiana nan ta aprecia e gesto di sr. Donata,
aportando asina na coleccion nacional di potretnan cu ta
ilustra parti di nos historia y haciendo nan accesibel pa
tur cu ta interesa.
Hopi hende por ta ainda tin potretnan of documentonan
warda na cas den cashi of den caha cu ta di balor gran-
di pa conocemento di nos historia y cultura. E peliger
grandi na nos isla pa tipo di material asina ta e clima cay-
ente y humedad. E material ta degenera y por bay perdi
pa semper locual ta un perdida grandi pa nos herencia
documental.
Un di e tareanan principal di Biblioteca Nacional Aruba
ta pa yuda salvaguardia y haci accesibel nos herencia cul-
tural pa nos awor aki y pa generacionnan cu ta bin. Un
manera pa salvaguardia e material ta pa warda e material
na un sitio cu temperatura adecuado, digitalisa e material
y documenta esaki corectamente. Esey ta locual ta haci
na departamento Arubiana cu coleccionnan di potret,
pero tambe cu otro coleccionnan audiovisual, docu-
mento y publicacionnan cu ta vulnerabel.
Personanan cu tin coleccion di potret of documento cu
balor historico pa Aruba na cas por tuma contacto cu
departamento Arubiana na telefon 582-6924 of via email
digital@bibliotecanacional.aw. E coleccion di Frere Du
Bois ya caba ta digitalisa y por mira e potretnan den col-
eccion digital http://bna.aw/digital/?frere-chikito.
Coreccion: e potret aki a aparece den nos edicion di di-
asabra ultimo cu un relato robes. Aki e relato corecto cu
e potret.