Page 15 - BNDIA ARUBA
P. 15

A15
                                                                                                          HENDE Diamars 29 OctOber 2019

                        Pa un mucha por crece sano, mester sinta menos y hunga mas



                                                                      ORANJESTAD – Pa un mucha por crece y desaroya sano, ta necesario pa bou 5 aña
                                                                      e mucha pasa menos tempo posibel inactivo y mas tempo hungando. Tambe ta hopi
                                                                      importante pa un mucha drumi bon 8 ora of mas. Esaki segun e instruccionnan nobo
                                                                      publica door di Organisacion Mundial di Salud (World Health Organization, WHO).

                                                                      Crea un patronchi di 24 ora di actividad general ta e clave: Reemplasa ‘screen-time’ pa un wega
                                                                      mas activo, mientras bo ta sigur cu e muchanan chikito ta drumi suficiente y bon.

                                                                      E tempo di relaha no basa riba ‘screen-time’ pero manera lesa un buki, conta un storia, canta
                                                                      y/of traha puzzel, ta hopi importante pa e desaroyo di un mucha.

                                                                      Mucha (3 pa 4 aña) mester:
                                                                      Pasa minimo 180 minuut pa dia haciendo un variedad di actividadnan fisico, di cual minimo
                                                                      60 minuut mester ta un actividad cu ta rekeri tiki pa hopi movecion y cu ta wordo extendi
                                                                      durante full e dia.

                                                                      Mas actividad ta miho. Evita di laga un mucha keda sinta mas cu 1 ora mes un caminda por
                       Potretnan bieu pa                              ehempel den un ‘stroller’, ‘highchair’, ‘carseat’. Screen-time por pero no mester ta mas cu 1
                                                                      ora. Menos ta miho.
                      coleccion nacional                              Ta recomenda pa mucha di 3 pa 4 aña tin entre 10 pa 13 ora di bon soño, incluso siesta.

                                                                      “Loke realmente nos mester haci ta trece bek hungamento pa muchanan”, dr. Juana Willum-
                                                                      sen coordinador di e seccion di obesidad infantil y actividad fisico di WHO, ta bisa. Ta trata
                                                                      akinan di haci e cambio den pasa tempo sinta y no activo cu tempo pa hunga, protehando e
                                                                      momento di drumi.

                                                                      Door di aplica e recomendacionnan duna, durante e prome 5 añanan di bida di un mucha lo
                                                                      contribui na e desaroyo motorico, cognitivo y na salud di e muchanan pa bida largo.















               ORANJESTAD – Departamento Arubiana di Bib-
               lioteca Nacional Aruba a ricibi for di man di sr.
               Jose Miguel Donata, autor cu un pasion pa historia
               di Aruba, un bunita coleccion di 34 potret cu ta
               duna un bista di e cantidad di awa na Aruba y e
               destruccion cu e horcan Janet a causa na septem-
               ber 1955. E potretnan ta saca pa Frère Joseph The-
               odorus Du Bois, miho conoci como Frère Chikito.

               Na Dept. Arubiana nan ta aprecia e gesto di sr. Donata,
               aportando asina na coleccion nacional di potretnan cu ta
               ilustra parti di nos historia y haciendo nan accesibel pa
               tur cu ta interesa.
               Hopi hende por ta ainda tin potretnan of documentonan
               warda na cas den cashi of den caha cu ta di balor gran-
               di pa conocemento di nos historia y cultura. E peliger
               grandi na nos isla pa tipo di material asina ta e clima cay-
               ente y humedad. E material ta degenera y por bay perdi
               pa semper locual ta un perdida grandi pa nos herencia
               documental.
               Un di e tareanan principal di Biblioteca Nacional Aruba
               ta pa yuda salvaguardia y haci accesibel nos herencia cul-
               tural pa nos awor aki y pa generacionnan cu ta bin. Un
               manera pa salvaguardia e material ta pa warda e material
               na un sitio cu temperatura adecuado, digitalisa e material
               y documenta esaki corectamente. Esey ta locual ta haci
               na  departamento  Arubiana  cu  coleccionnan  di  potret,
               pero  tambe  cu  otro  coleccionnan  audiovisual,  docu-
               mento y publicacionnan cu ta vulnerabel.
               Personanan cu tin coleccion di potret of documento cu
               balor historico pa Aruba na cas por tuma contacto cu
               departamento Arubiana na telefon 582-6924 of via email
               digital@bibliotecanacional.aw. E coleccion di Frere Du
               Bois ya caba ta digitalisa y por mira e potretnan den col-
               eccion digital http://bna.aw/digital/?frere-chikito.
               Coreccion: e potret aki a aparece den nos edicion di di-
               asabra ultimo cu un relato robes. Aki e relato corecto cu
               e potret.
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20