Page 24 - MIN JUS SEPT 22, 2015
P. 24
A4
LOCALDiamars 22 September 2015
Raad van State: ta confirma derecho y deber di
reino pa actua
Ta recomenda cana caminda di Algemene
Maatregel van Rijksbestuur
Atrobe nos ta mira cu ta surgi un hubilo den di Reino na januari 2014 a pone bon cla su
campo di gobierno di Aruba pa e opinion exigencianan pa un aprobacion di e siguiente
cu Raad van State (RvS) a duna den nan peticion pa fia placa den exterior: un presu-
evaluacion di e ‘aanwijzing’ cu Gobernador puesto aproba; un plan multi- anual presu-
a haya aña pasa pa keda sin firma e presu- puestario y un evaluacion independiente (di
puesto 2014. Realmente no tin tanto motibo CFT) riba esakinan. Gobierno di Aruba a
pa festeha. laga sa di ta di acuerdo cu e exigencianan,
Pa cuminsa, RvS no ta duna un opinion si aunke esey no tabata necesario pasobra como
loke Gobierno di Reino a haci ta corecto, den e autoridad subalterno no por cuestiona e
e sentido di husga si den e situacion tabata condicionnan di e autoridad superior pa hus-
corecto pa actua. Loke si RvS ta bisa cu lo ta- ga bo peticion.
bata miho pa actua uzando articulo 43 inciso Seguidamente gobierno di Aruba no kier a
2, cual ta e parti di e articulo 43 cu ta pone cumpli cu e exigencianan y a kere cu nan ta
responsabilidad riba Gobierno di Reino, keda cla cu solamente e presupuesto aproba.
na momento cu ta existi un situacion unda Reino a haya tabata bira tempo pa mustra
cu Reino mester garantisa derecho y liber- nan, nan luga, pero no a haci esey na e mane-
tad humano fundamental, siguridad legal y ra mas corecto.
gobernacion adecua. Conclusion final: Gobierno di Reino taba-
Den e palabranan textual di Raad van tin su motibonan pa interveni den e asunto,
State: “De landen zijn autonoom, maar als unda en principio Aruba ta autonomo: fi-
blijkt dat zij de fundamentele menselijke re- nancia publico. E motibo tabata cu e asunto
chten en vrijheden, de rechtszekerheid en/of tabata bay den un direccion no desea unda e
de deugdelijkheid van bestuur niet kunnen of maneho financiero no tabata cuadra mas cu
willen verzekeren is het Koninkrijk aanvul- normanan di bon gobernacion (financiero).
lend verantwoordelijk om dit te waarborgen.” Pa loke ta e cautela di cual Raad van State
Pues RvS no ta cuestiona e facultad, o hasta ta papia cu mester mantene den e forma con
obligacion di Reino pa interveni, pero ora mester comunica y purba traha hunto pa evi-
ta papia di con mester haci esey, via Regla- ta cu ta yega na un medida asina drastico,
mento di Gobernador no ta e opcion, pasobra gobierno di Reino tin poco di reprocha su
por trata di encarga Gobernador cu facultad mes. A mustra bastante pasenshi cu gobierno
nobo cu e no tin y no por tin asina. Ta p’esey di Aruba. Gobierno di Aruba no tin nada di
ta recomenda e uzo di articulo 43 inciso 2 en reprocha Hulanda cu no a haci tur lo posibel
conhunto cu articulo 51, inciso 1 di Statuut. pa evita; ta di nan banda no kier a kere cu cos
E articulo ultimo aki ta duna e posibilidad lo por yega asina leu y cu Reino lo no a para
di pasa autoridad di gobierno di un di e isla- gabinete Eman di sigui pone Aruba su futuro
nan pa un instancia cu por ta e Gobernador. na peligro.
Esaki ta sucede ora un organismo na un di e Ta cuanto protocol mas mester a firma cu
islanan autonomo no por provee loke ta pre- gobierno di Aruba? Esaki a uza nan mas
scribi pa Statuut, areglo internacional, ley di bien pa pospone y alarga e asunto, hayando
Reino of un algemene maatregel van rijks- prestamo sinembargo y sigui gasta placa sin
bestuur (AMVRB). duna cuenta. E weganan ey no a caba ainda,
Den e caso aki, Gobierno di Reino tabata pero awor a bay den e fase unda tur e triki
haya un AMVRB un medida basta pisa pa alrededor di CAFT ta bay subi mesa. Un di
impone y a opta aparentemente pa un opcion nan ta e famoso articulo den e criterionan pa
mas suave via e instruccion na Gobernador miembro di CAFT, cu e exigencia cu e miem-
via Reglamento di Gobernador, pero di cual bro no por ta un ex- politico.
a resulta awor cu RvS no ta haya esey un bon Awor aki, ta facil pa haci propaganda local
opcion. Nan ta haya cu Gobierno di Reino, pretendiendo cu RvS a duna gobierno di Aru-
si tabatin base pa haci esaki, mester a opta pa ba rason. Otro cos ta con na Den Haag nan
actua cu un AMVRB. ta mira esaki. Manera bisa anteriormente:
Otro caminda cu por a cana ta laga Gober- ora mester actua pa salvaguardia integridad
nador firma e ley di presupuesto, y laga go- di gobernacion na Aruba, no tin nada legal
bierno di Aruba yega Den Haag cu e presu- ta stroba gobierno di Reino pa actua cu man
puesto firma. Kico tabata e caso? Gobierno duro, si nan ta kere cu mester haci esey.q