Page 16 - bon-dia-aruba-20230502
P. 16
a16 ciencia & tecnologia
Diamars 2 mei 2023
Rays of Hope:
Fortalecemento di e esfuersonan di conservacion di manta ray
E mantanan ray ta cria- diablo. Bo ta haya e especien- e aplicacion gratis asocia Ob-
turanan masha carismatico an tambe den varios lista re- sIdentify, cu lo yuda identifica
cu ta biba den e awanan di gional y internacional, manera e especienan cu bo a download
Caribe Hulandes. Ademas Convention on International nan potret automaticamente.
di ta un hayazgo masha Trade in Endangered Species
aprecia pa e buceadonan (CITES), Convention on Ademas, tambe por manda
y hende cu ta snorkel, nan the Conservation of Migra- potret a traves di Mantatrust.
ta importante tambe pa tory Species of Wild Animals org/IDtheManta, correo elec-
salud di e oceanonan, ya (CMS) y International Shark tronico (caribbean.islands@
cu nan por yuda na con- Strategy adopta pa Gobierno mantatrust.org) of a traves di
trola plankton y recicla e Hulandes (2019). e pagina di rednan social di
nutrientenan. E mantanan Programa di Conservacion di
ray ta wordo menasa pa un Ademas Reino di e Paisnan Manta di e Islanan di Caribe
variedad di actividad hu- Hulandes hunto cu Repub- riba Facebook y Instagram. Si
mano. lica di Francia a presenta for- bo upload imagen riba e red-
malmente un proposicion pa nan social, particularmente
Afortunadamente, nan lo con- inclui e manta gigante den e riba Instagram, tag e ora @
sidera un miho proteccion pa Anexo II di Specially Protect- Caribbeanislandsmanta den
e mantanan oceanico gigante ed Areas and Wildlife (SPAW) bo uploadnan pa sigura cu
den region di Caribe den e greu planctonico di e columna destruccion di habitat y con- Protocol, un acuerdo regional e imagennan aki por wordo
proximo reunion di Con- di awa y ta filtra esaki a traves taminacion. Captura inciden- pa proteccion y uzo sosteni- haya facilmente y ta wordo in-
ferencia di e Partidonan pa di nan plachinan di caicay. tal y enredo ta probablemente bel di Biodiversidad di costa clui den e base di dato global.
e Convencion di Cartagena Nan ta hunga un rol hopi e dos menasanan mas grandi y marino den Region di Gran
(COPS) na final di e aña aki importante den mantencion den Caribe. Caribe. Si esaki keda aproba DCNA
na Aruba. di salud di e oceanonan medi- durante e proxima Confer- The Dutch Caribbean Nature
ante regulacion di e nivelnan E mantanan ray ta e especie encia di e Partinan pa e Con- Alliance (DCNA)pa Natura-
Manta ray den Caribe di plankton. Ademas, door di mas grandi di raya, nan ta biba vencion di Cartagena (COPS) lesa ta sostene comunicacion
Caribe ta e hogar di dos es- move entre e superficienan di largo (30-50 aña) y ta poco- IGM20/COP17 e aña aki na cientifico y divulgacion den
pecie di manta, e manta ray oceano, e profundidadnan di poco den reproduccion di nan Aruba, e medida aki lo pro- region di Caribe Hulandes
oceanico gigante (Mobula lama y e rifnan di coral, nan mes. E edad den cua e manta- porciona un marco legal pa e door di haci cu e informacion
birostris) y e manta ray Cari- ta crea un conexion ecologico nan gigante por reproduci nan nivel mas halto di proteccion cientifico relaciona cu natura-
bense (Mobula cf. Birostris-, valioso mediante transporte di mes pa prome biaha ta calcula pa conservacion di e manta ray lesa ta mas disponibel a traves
cu masha probablemente lo nutriente. alrededor di 9-12 aña y e man- gigante. di entre otro, Dutch Carib-
wordo describi oficialmente tanan ta duna luz solamente na bean Biodiversity Database, e
den e proximo añanan), mes- Menasanan un cria cada biaha. E ciclo di Raporta bo observa- plataforma di noticia BioNews
cos tambe varios especie di E mantanan ray ta wordo me- bida lento y e velocidad abou cionnan di DCNA y prensa. E articulo
manta diablo. Manta ray ta e nasa pa un variedad di activi- di reproduccion ta haci cu e Door di manda bo obser- aki ta contene e resultadonan
tipo mas grandi di raya. Nan dad humano. Un di e mayor mantanan ta extremadamente vacionnan (bieu y nobo) di di varios estudio cientifico,
no ta representa ningun peli- menasanan pa e criaturanan vulnerabel na agotamento. manta ray (y diablo), por pero e estudionan riba nan
ger pa hende. den henter mundo ta sobrep- yuda e investigadonan y con- mes no ta estudio di DCNA.
esca, ya cu hopi biaha nan ta e Speransa den horizonte servacionistanan pa siña mas No tin derecho pa saca nada
Manta ray ta alimenta nan mes obhetivo pa mitibo di nan pla- Den Caribe Hulandes e ar- y proteha miho e especienan di e contenido. DCNA no ta
door di filtracion, nan ta ab- chinan di caicay, cu ta wordo eanan marina proteha, manera aki. Por informa bo observa- responsabel pa e contenido
sorba alimento microscopico uza den medicina chino tradi- Yarari Marine Mammal and cionnan a traves di Caribbean y e impactonan indirecto cu
(plankton), incluyendo larva cional. Tambe ta den riesgo Shark Sanctuary, ta yuda pro- Islands Manta Conservation resulta di e publicacion di e
di pisca, krill, cabaron y can- di captura incidental, enredo, teha e mantanan y e mantanan Program of Observation.org y articulo aki.
Prome Minister Evelyn Wever-Croes:
Aruba lo ta anfitrion di e prome conferencia di clima
y energia; “Caribbean Climate & Energy Conference
(CCEC)”
Riba invitacion di Prome Hulandes y lo discuti riba ta e transicion di energia y
Minister di Aruba, Evelyn puntonan necesario, den ter- clima. Lo tin varios presen-
Wever-Croes, y Minister di mino di cooperacion, pa logra tacionnan riba e desaroyo-
Clima y Energia di Hulanda, e obhetivonan climatico di nan andando, y oportunidad
Rob Jetten, representante di Paris 2030. pa combersa tocante unda
differente pais y organisacion E di dos dia di conferencia lo Aruba ta para awo y na unda
lo reuni na Aruba durante e consisti di un orientacion in- Aruba lo bay den ramo di
fecha aki. Na e conferencia ternacional. Despues di esaki, transicion climatico y energia
aki lo tey presente, represent- un panel amplio di pais y or- den futuro. Durante e dianan
antenan di islanan di region ganisacion lo discuti e accion aki, e particpantenan lo bishi-
Aruba conhuntamente cu bio di clima, y e efectonan Caribe, partidonan relevante, climatico cu ta necesario pa ta diferente proyecto di clima
Hulanda, ta organisando negativo cu ya caba ta ser ex- manera eilandstaatnan di tur isla di henter mundo. E y energia na Aruba.
e prome Caribbean Cli- perencia, Aruba y Hulanda a Pacifico, organisacionnan di meta principal ta pa crea mas
mate & Energy Confer- mira e necesidad pa promove Nacionnan Uni, instutitonan consientisacion riba ki tipo Pa mas informacion por
ence (CCEC) cu lo tuma e cooperacion den accion cli- di conocemento y institu- di accion climatico tin riba e tuma contacto cu e organisa-
luga dianan 10-12 di Mei matico entre islanan chikito cionnan financiero. islanan y con efectivo e coop- cion di CCEC via e siguiente
2023 na Aruba. mundialmente, organisando eracion entre e islanan ta. email:info@ccec23.com of
pa prome biaha un conferen- E prome dia di conferencia cu ccec@minezk.nl of subi e
Mirando e vulnerabilidad di cia dirigi riba e tema aki. lo enfoca riba transicion di E ultimo dia lo enfoca riba website oficial www.ccec23.
e islanan chikito pa cu cam- clima y energia den Reino e desaroyo na Aruba pa loke com pa mas informacion