Page 16 - bon-dia-aruba-20230502
P. 16

a16    ciencia & tecnologia
                         Diamars 2 mei 2023

            Rays of Hope:

                       Fortalecemento di e esfuersonan di conservacion di manta ray




            E  mantanan  ray  ta  cria-                                                            diablo. Bo ta haya e especien-  e aplicacion gratis asocia Ob-
            turanan masha carismatico                                                              an tambe den varios lista re-  sIdentify, cu lo yuda identifica
            cu ta biba den e awanan di                                                             gional y internacional, manera  e especienan cu bo a download
            Caribe Hulandes. Ademas                                                                Convention on International  nan potret  automaticamente.
            di  ta  un  hayazgo  masha                                                             Trade in Endangered Species
            aprecia  pa  e  buceadonan                                                             (CITES),  Convention  on  Ademas,  tambe  por  manda
            y hende cu ta snorkel, nan                                                             the  Conservation  of  Migra-  potret a traves di Mantatrust.
            ta  importante  tambe  pa                                                              tory Species of Wild Animals  org/IDtheManta, correo elec-
            salud  di  e  oceanonan,  ya                                                           (CMS) y International Shark  tronico  (caribbean.islands@
            cu  nan  por  yuda  na  con-                                                           Strategy adopta pa Gobierno  mantatrust.org) of a traves di
            trola plankton y recicla e                                                             Hulandes (2019).             e  pagina  di  rednan  social  di
            nutrientenan. E mantanan                                                                                            Programa di Conservacion di
            ray ta wordo menasa pa un                                                              Ademas  Reino  di  e  Paisnan  Manta di e Islanan di Caribe
            variedad  di  actividad  hu-                                                           Hulandes  hunto  cu  Repub-  riba Facebook y Instagram. Si
            mano.                                                                                  lica di Francia a presenta for-  bo upload imagen riba e red-
                                                                                                   malmente un proposicion pa  nan  social,  particularmente
            Afortunadamente, nan lo con-                                                           inclui e manta gigante den e  riba  Instagram,  tag  e  ora  @
            sidera un miho proteccion pa                                                           Anexo II di Specially Protect-  Caribbeanislandsmanta  den
            e mantanan oceanico gigante                                                            ed Areas and Wildlife (SPAW)  bo  uploadnan  pa  sigura  cu
            den  region  di  Caribe  den  e  greu planctonico di e columna  destruccion di habitat y con-  Protocol, un acuerdo regional  e  imagennan  aki  por  wordo
            proximo  reunion  di  Con-   di awa y ta filtra esaki a traves  taminacion. Captura inciden-  pa proteccion y uzo sosteni-  haya facilmente y ta wordo in-
            ferencia  di  e  Partidonan  pa  di  nan  plachinan  di  caicay.  tal y enredo ta probablemente  bel di Biodiversidad di costa  clui den e base di dato global.
            e  Convencion  di  Cartagena  Nan  ta  hunga  un  rol  hopi  e dos menasanan mas grandi  y marino den Region di Gran
            (COPS) na final di e aña aki  importante  den  mantencion  den Caribe.                 Caribe. Si esaki keda aproba  DCNA
            na Aruba.                    di salud di e oceanonan medi-                             durante  e  proxima  Confer-  The Dutch Caribbean Nature
                                         ante regulacion di e nivelnan  E  mantanan  ray  ta  e  especie  encia di e Partinan pa e Con-  Alliance (DCNA)pa Natura-
            Manta ray den Caribe         di plankton. Ademas, door di  mas grandi di raya, nan ta biba  vencion di Cartagena (COPS)  lesa ta sostene comunicacion
            Caribe ta e hogar di dos es-  move entre e superficienan di  largo (30-50 aña) y ta poco-  IGM20/COP17 e aña aki na  cientifico y  divulgacion den
            pecie  di  manta,  e  manta  ray  oceano, e profundidadnan di  poco den reproduccion di nan  Aruba,  e  medida  aki  lo  pro-  region  di  Caribe  Hulandes
            oceanico  gigante  (Mobula  lama y e rifnan di coral, nan  mes. E edad den cua e manta-  porciona un marco legal pa e  door di haci cu e informacion
            birostris) y e manta ray Cari-  ta crea un conexion ecologico  nan gigante por reproduci nan  nivel mas halto di proteccion  cientifico relaciona cu natura-
            bense (Mobula cf. Birostris-,  valioso mediante transporte di  mes pa prome biaha ta calcula  pa conservacion di e manta ray  lesa ta mas disponibel a traves
            cu  masha  probablemente  lo  nutriente.                  alrededor di 9-12 aña y e man-  gigante.                  di  entre  otro,  Dutch  Carib-
            wordo  describi  oficialmente                             tanan ta duna luz solamente na                            bean Biodiversity Database, e
            den e proximo añanan), mes-  Menasanan                    un cria cada biaha. E ciclo di  Raporta   bo   observa-   plataforma di noticia BioNews
            cos  tambe  varios  especie  di  E mantanan ray ta wordo me-  bida lento y e velocidad abou  cionnan                di DCNA y prensa. E articulo
            manta diablo. Manta ray ta e  nasa pa un variedad di activi-  di reproduccion ta haci cu e  Door  di  manda  bo  obser-  aki ta contene e resultadonan
            tipo mas grandi di raya. Nan  dad humano. Un di e mayor  mantanan ta extremadamente  vacionnan  (bieu  y  nobo)  di  di  varios  estudio  cientifico,
            no ta representa ningun peli-  menasanan  pa  e  criaturanan  vulnerabel na agotamento.  manta  ray  (y  diablo),  por  pero  e  estudionan  riba  nan
            ger pa hende.                den henter mundo ta sobrep-                               yuda e investigadonan y con-  mes no ta estudio di DCNA.
                                         esca, ya cu hopi biaha nan ta e  Speransa den horizonte   servacionistanan pa siña mas  No tin derecho pa saca nada
            Manta ray ta alimenta nan mes  obhetivo pa mitibo di nan pla-  Den Caribe Hulandes  e ar-  y proteha miho e especienan  di e contenido. DCNA no ta
            door di filtracion, nan ta ab-  chinan di caicay, cu ta wordo  eanan marina proteha, manera  aki. Por informa bo observa-  responsabel  pa  e  contenido
            sorba alimento microscopico  uza den medicina chino tradi-  Yarari  Marine  Mammal  and  cionnan a traves di Caribbean  y e impactonan indirecto cu
            (plankton),  incluyendo  larva  cional.  Tambe  ta  den  riesgo  Shark Sanctuary, ta yuda pro-  Islands  Manta  Conservation  resulta  di  e  publicacion  di  e
            di pisca, krill, cabaron y can-  di captura incidental, enredo,  teha e mantanan y e mantanan  Program of Observation.org y  articulo aki.



                                                                      Prome Minister Evelyn Wever-Croes:
                                                                         Aruba lo ta anfitrion di e prome conferencia di clima

                                                                          y energia; “Caribbean Climate & Energy Conference
                                                                                                          (CCEC)”

                                                                      Riba  invitacion  di  Prome  Hulandes  y  lo  discuti  riba  ta  e  transicion  di  energia  y
                                                                      Minister  di  Aruba,  Evelyn  puntonan necesario, den ter-  clima.  Lo  tin  varios  presen-
                                                                      Wever-Croes,  y  Minister  di  mino di cooperacion, pa logra  tacionnan  riba  e  desaroyo-
                                                                      Clima y Energia di Hulanda,  e  obhetivonan  climatico  di  nan andando, y oportunidad
                                                                      Rob  Jetten,  representante  di  Paris 2030.              pa  combersa  tocante  unda
                                                                      differente pais y organisacion  E di dos dia di conferencia lo  Aruba ta para awo y na unda
                                                                      lo reuni na Aruba durante e  consisti di un orientacion in-  Aruba  lo  bay  den  ramo  di
                                                                      fecha  aki.  Na  e  conferencia  ternacional. Despues di esaki,  transicion climatico y energia
                                                                      aki lo tey presente, represent-  un panel amplio di pais y or-  den futuro. Durante e dianan
                                                                      antenan  di  islanan  di  region  ganisacion lo discuti e accion  aki, e particpantenan lo bishi-
            Aruba conhuntamente cu  bio  di  clima,  y  e  efectonan  Caribe, partidonan relevante,  climatico  cu  ta  necesario  pa  ta diferente proyecto di clima

            Hulanda,  ta  organisando  negativo cu ya caba ta ser ex-  manera  eilandstaatnan  di  tur  isla  di  henter  mundo.  E  y energia na Aruba.
            e  prome  Caribbean  Cli-    perencia, Aruba y Hulanda a  Pacifico,  organisacionnan  di  meta principal ta pa crea mas
            mate  &  Energy  Confer-     mira e necesidad pa promove  Nacionnan Uni, instutitonan  consientisacion  riba  ki  tipo  Pa  mas  informacion  por
            ence  (CCEC)  cu  lo  tuma  e cooperacion den accion cli-  di  conocemento  y  institu-  di accion climatico tin riba e  tuma contacto cu e organisa-
            luga  dianan  10-12  di  Mei  matico  entre  islanan  chikito  cionnan financiero.     islanan y con efectivo e coop-  cion di CCEC via e siguiente
            2023 na Aruba.               mundialmente,  organisando                                eracion entre e islanan ta.  email:info@ccec23.com  of
                                         pa prome biaha un conferen-  E  prome  dia  di  conferencia                            cu ccec@minezk.nl of subi e
            Mirando  e  vulnerabilidad  di  cia dirigi riba e tema aki.  lo  enfoca  riba  transicion  di  E  ultimo  dia  lo  enfoca  riba  website  oficial  www.ccec23.
            e islanan chikito pa cu cam-                              clima  y  energia  den  Reino  e desaroyo na Aruba pa loke  com pa mas informacion
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21