Page 7 - HOH
P. 7

A2   LOCAL
                  Dialuna 27 OctOber 2025

                                     Grupo grandi na Aruba no tin ningun diploma ni certificado
                    OABA t’ey pa duna e cantidad di oportunidad necesario pa sigura

                                                        capacitacion di trahadonan



            Scol  di  ofishi  di  anochi,                                                                                       hende  pa  traha,  nan  mester
            OABA, por ta e contesta pa                                                                                          cuminza paga miho,” Marti-
            e cantidad di ‘drop outs’ y                                                                                         nus a ilustra.
            personanan  sin  diploma
            algun.  Y  nan  ta  relativa-                                                                                       E  trayecto  ta  reparti  di  tal
            mente  hopi.  Trahadonan                                                                                            forma cu si caba nivel dos, e
            na  Aruba  sin  diploma,  ni                                                                                        persona  tin  e  capacidad  por
            certificado  ta  nifica  cu                                                                                         ehempel,  di  ta  un  monteur
            nan  oportunidad  pa  bay                                                                                           diploma.  Nivel  tres  ta  nifica
            dilanti ta hopi limita.                                                                                             cu  e  persona  e  ora  por  guia
                                                                                                                                un  hende  cu  tin  nivel  dos.
            Carlos Martinus, Director di                                                                                        “Y nivel cuater ta nifica cu e
            OABA a bisa cu e meta ta pa                                                                                         persona, unabez diploma, por
            por brinda e grupo aki un di                                                                                        bira  un  gerente,  supervisor,
            dos, di tres, di cuater of hasta                                                                                    unda  e  mes  lo  haci  calcula-
            mas oportunidad.                                                                                                    cion, preparacion di trabou.”

            Manera ta conoci Avondleer-                                                                                         Havertong a bisa cu e moti-
            gangen    a    cambia    pa                                                                                         vacion  den  e  grupo  di  ano-
            OABA,Openbaar        Avond                                                                                          chi,  pero  e  no  ta  sosode  sin
            Beroeps  Onderwijs  (Ense-                                                                                          esfuerso.  Asina  cu  ta  ripara
            ñansa  Profesional  Anochi  di                                                                                      cu un ta keda sin atende les
            Aruba) na 2022. Carlos Mar-                                                                                         un  anochi,  mesora  ta  yama
            tinus a bisa cu ta un reto per-                                                                                     nan y puntra kico ta pasando.
            sonal di dje tabata pa e scol di                                                                                    “Nos kier pa nan sinti cu nan
            anochi ta mescos cu esun di                                                                                         ta  importante,”  Martinus  a
            Corsou. Awor Corsou ta pas-                                                                                         agrega. “Nan ta sinti nan mes
            ando algun reto, pero en todo                                                                                       aprecia,”    E  team  chikito  di
            caso  esun  na  Boneiro  si  ta                                                                                     OABA  ta  haci  e  yamadanan
            cana hopi bon. “Nan ta hopi                                                                                         pa  combersacion  personal  y
            mas dilanti pasobra nan tin e                                                                                       asina  motiva  e  studiantenan
            fondo. Pero Corsou tin e scol                                                                                       pa nan no perde animo. “El a
            di anochi ya pa 45 aña, com-                                                                                        traha pasobra nan ta sinti nan
            parable  cu  nivel  uno  te  cu                                                                                     mes  balora.  Hopi  ta  aki  nan
            cuater.  Nan  tabatin  e  avond   sonanan  interesa  no  tabatin  aki,  Carlos  Martinus  ta  sinti  Na  Aruba,  ta  esnan  cu  ta   pa un motibo.”
            MTS.”                        ningun  tipo  di  diploma,  ni  cu OABA, of scol di ofishi di  traha, manera nos, tin cu bin
                                         certificado. Nan tabatin uni-  anochi,  no  ta  competi  ni  cu  cu  cambionan  y  purba  con-  E  programanan  ta  tres  biaha
            Locual  Martinus  a  bisa  cu  e   camente  scol  basico  y  kizas  EPB ni EPI sino ta comple-  vence  autoridadnan.”  Segun   pa siman, cuater ora di les (45
            tabata  duro  pa  experiencia  e   a  bay  MAVO,  HAVO,  pero  menta  e  sistemanan  aki.  Su  Havertong,  motibo  ta  cu  na   minuut)  pa  anochi.  Di  6:15
            tempo  cu  aki  tambe  a  cum-  tabata  ‘drop-outs’  sin  papel.  speranza ta cu henter e trayec-  Direccion  di  Enseñansa  no   di atardi pa 9:30 di anochi, cu
            insa cu avond MTS y tabatin   “Nos  mester  a  bay  Minis-  toria di enseñansa profesional  tin  suficiente  conocemento   un pause di 15 minuut. Ade-
            hopi  interes,  pero  cu  segun   ter, pa reevalua y restructura  ta cay bou un sistema. “Si nan  di  enseñansa  profesional,  cu   mas nan ta haya tarea pa haci
            luna  tabata  pasa,  mita  di  e   e  plannan.  Pasobra  un  gran  sa kico OABA ta haci y nos sa  ta  nifica  cu  “nos  cu  conoce   na  cas.  “Mayoria  ta  trabou
            studiantenan  ta  cay  afo.  “Ta   cantidad  no  por  a  cuminza  kico nan ta haci, nos ta traha  esaki, mester motiva nan, pa   digital, cu nan mester manda
            studiantenan  cu  ta  den edad   e programanan na nivel dos,  miho  cu  otro.”  Havertong  a  tuma e pasonan necesario.  pa nan docente pa controla.”
            unda  nan  ta  haya  pareha,  ta   cu ta locual ta duna na EPB.  agrega cu locual scol di ofishi                    Banda di e componente prac-
            haya yiu, problema na trabou,   Nan mester tin e minimo di  di  anochi  ta  brinda  ta  un  di  E  forma  con  Martinus  ta   tico,  studiantenan  ta  haya
            mester gana placa, kier cum-  diploma.”                   dos oportunidad. “Si pa un of  referi  na  e  studiantenan  ta   Hulandes,  Ingles  y  Papia-
            pra auto. E ta logico pa e tem-                           otro manera bo no ta logra na  ilustra e sentimentonan cu e   mento. Tambe ta haya e asina
            porada di edad.” E Director ta   Locual  a  sali  afor  cu  Aruba  EPB, y ta bay traha, por acudi  tin pa tur cu ta drenta y has-  yama  ‘Loopbaanbegeleiding,’
            bisa cu no por huzga pasobra   mester tabatin mester di pro-  aki pa haya un diploma toch.”  ta pa esnan cu pa un of otro   “cu  ta  similar  na  e  modulo
            esnan  cu  si  a  logra“hopi  bi-  grama  educativo  na  nivel  di  Martinus a subraya cu e scol  motibo no por a sigui. Y hopi   ‘Persoonlijke   Vorming,’”
            aha tabata pasobra nos tabatin   asistente. “Casi nan ta biran-  ta pa duna mas chens posibel,  biaha,  e  motibo  pa  e  ultimo   Otro les ta di rekenen, mien-
            mayor cu tabata yuda, nos ta-  do  e  grupo  mas  grandi.  Tin  y como tal ta habri pa tur cu  no  ta  falta  di  dedicacion  di   tras cu ta duna escogencia pa
            batin  net  un  tiki  mas  perse-  asina hopi studiante na Aruba  pa un of otro motibo no por  e  studiantenan  sino  circun-  informatica. Algo importante
            verancia cu otro y tambe hopi   cu no a caba scol. Nan no tin  a  caba  nan  programa  y  kier  stancianan  personal.  Pero  si   di e lesnan ta teoria di e ofi-
            suerte. Pasobra bida hopi bi-  nada. Ademas, tin hopi alum-  cuminza atrobe.           tin algo cu mester duna nan   shi,  cu  ta  sostene  e  practica.
            aha ta suerte.”              no di EPB cu tampoco a caba.                              speranza ta cu OABA semper   “Si nan ta haci electro, nos lo
                                         Y nan ta e grupo obhetivo.”  Hunto  Carlos  Martinus  y  tin su portanan habri pa sigui   kier pa nan busca trabou den
              Como  tal  Martinus  tabata                             Reggie  Havertong  tin  casi  brinda opcion pa studia.    e ramo.”
            contento  di  a  organisa  un   Mas  ainda,  EPB  no  kier  70 aña den enseñansa profe-
            prome  encuentro  pa  e  plan-  brinda  programanan  educa-  sional, cu ta inclui trabou na  “Nos  meta  ta  pa  saca  tur  e   Bon  Dia  Aruba  tabata  pre-
            nan pa cuminza cu program-   tivo  na  nivel  uno  y  ta  duna  Hulanda y Aruba. Ambos ta  hobennan  cu  awor  ta  gana   sente  ora  cu  Claudia  Whit-
            anan MBO na nivel dos te cu   unicamente  nivel  dos.  EPI  compronde  e  balor  di  ense-  na  placa  ta  yena  saco  di  co-  field,  Director  di  Enseñansa
            cuater. E interes tabata gran-  ta  duna  nivel  tres  y  cuater.  ñansa  profesional  practico  y  mestible y otro tipo di trabou   tabata preparando pa hiba un
            di, cu alrededor di 135 hende   Consecuentemente,  na  2024  ta mira e importancia pa yega  asina  pa  drenta  e  program-  studiante pa su stage. “E stu-
            cu a mustra disponibilidad pa   a cuminza cu scol di anochi  na  esnan  cu  pa  un  of  otro  anan  educativo  di  OABA.   diante  ey  ta  pasa  su  stage  y
            cuminza scol anochi.         na nivel uno. Di otro banda,  motibo  no  por  a  logra  nin-  Pasobra  asina  cu  drenta  den   aki e ta haya teoria di e ofishi
                                         studiantenan  cu  no  a  caba  gun diploma escolar. “Locual  e programa, lo tin trabou pa   cu  ta  yud’e  compronde  kico
            Pero  “nos  no  por  a  tuma  ni   HAVO, por ehempel lo dren-  mi a gusta na Hulanda ta cu  e  persona.  Nos  reto  grandi   ta rekeri na trabou, den otro
            mita di nan. Nos ta yama nos   ta nivel dos of hasta tres, basa  cambionan den e sistema di e  si  ta  cu  nan  ta  cuminza  cu   palabra conecta teoria cu tra-
            mes e di dos oportunidad pa   riba evaluacion. “Nos no kier  tipo di enseñansa aki ta, cu e  sueldo  minimo,  mientras  cu   bou.”  Ta un asistencia cu tur
            enseñansa  y  nos  ta  manda   stroba  ningun  hende.  Nos  ta bin di ariba. Y si no cumpli,  yena saco por genera dos mil   studiante di OABA ta ricibi.
            hende  cas?”  Motibo  tabata   kier pa tur bay dilanti,” Mar-  ta  corta  mesora  den  e  fon-  florin facil. Mester papia cu e
            cu un gran cantidad di e per-  tinus a enfatisa. Den e sentido  donan destina pa e programa.  industria como tal, cu si kier
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12